The Schengen area - as an element of managing internal security in a european dimension

This article is an attempt at showing the most important elements of the creation of the Schengen Area and the perfection of the mechanisms of managing this great European project in the context of the internal security of the Member States implementing it. During the course of work on the implementation in real life of the idea of free movement in the territory of the EU, including also on the Schengen Treaties, it was known that the facilitation of the flow of persons between the Member States has not only positive, but also negative consequences. Therefore, it was deemed necessary to apply the appropriate instruments compensating the envisaged threats to internal security, among other things, by: the establishment of police co-operation and the creation of the Schengen Information System. After a presentation of the mechanisms of the functioning and evolution of these instruments, the article presents actions taken in connection with the crisis regarding the reintroduction of border controls in 2011. Among other things, plans of undertakings aimed at strengthening the mechanisms of managing the Schengen Area and ensuring appropriate support to the Member States which may face critical situations have been characterised. In the conclusions ending the article it has been indicated that the free movement of persons within the territory of the Schengen Area without internal border controls is one of the major achievements of the EU and a list of the operational and strategic benefits related thereto has been presented.

Artykuł jest próbą ukazania najistotniejszych elementów procesu tworzenia strefy Schengen oraz doskonalenia mechanizmów zarządzania tym wielkim europejskim projektem w kontekście bezpieczeństwa wewnętrznego krajów które go realizują. W trakcie prac nad wcielaniem w życie idei swobodnego poruszania się po ternie UE w tym także nad układami z Schengen zdawano sobie sprawę, że z ułatwieniami w przepływie osób pomiędzy państwami członkowskimi wiążą się nie tylko pozytywne, ale i negatywne skutki. W związku z tym uznano za konieczne zastosowanie odpowiednich instrumentów kompensujących przewidywane zagrożenia dla bezpieczeństwa wewnętrznego m.in.: ustanowienie współpracy policyjnej oraz utworzenie Systemu Informacyjnego Schengen. Po ukazaniu mechanizmów funkcjonowania i ewolucji tych instrumentów w dalszej części artykułu ukazano działania związane z kryzysem w zakresie przywracania kontroli na granicach w 2011 r. Scharakteryzowano m.in. projekty przedsięwzięć mających wzmocnić mechanizm zarządzania strefą Schengen oraz zapewnić odpowiednie wsparcie państwom członkowskim, które mogą stanąć w obliczu sytuacji krytycznych. W ramach konkluzji zamykających opracowanie wskazano na to, że swobodne przemieszczanie się w obrębie obszaru bez kontroli na granicach wewnętrznych jest jednym z największych osiągnięć UE i ukazano listę wiążących się z tym korzyści operacyjnych i strategicznych.