World music jako element międzykulturowej edukacji muzycznej — na przykładzie Przedszkola Artystyczno-Teatralnego „Dorotka” w Olsztynie

Artykuł stanowi próbę przyjrzenia się wybranym aspektom edukacyjnego wykorzystania gatunku world music w Przedszkolu Artystyczno-Teatralnym „Dorotka” w Olsztynie jako elementu międzykulturowej edukacji muzycznej. Wgląd w badane zagadnienie umożliwiły wywiady przeprowadzone z 6 pracującymi tam nauczycielkami. Postawione problemy badawcze dotyczą: kryteriów doboru utworów z obszaru world music, jej walorów edukacyjnych oraz celów edukacji międzykulturowej, które są lub mogą być realizowane poprzez wykorzystanie muzyki świata w przedszkolu. Interpretatywne analizy wypowiedzi respondentek ujawniły, że dobór repertuaru z obszaru world music jest uwarunkowany pozytywnymi reakcjami dzieci, ich możliwościami rozwojowymi, preferencjami muzycznymi nauczycielek, dzieci i otoczenia, a także sugestiami obecnych w placówce wolontariuszy. Obecność muzyki świata podczas zabaw lub na zajęciach muzyczno- ruchowych wzmacnia motywację do nauki i wywołuje spontaniczne reakcje ruchowe i wokalne u przedszkolaków. W opiniach nauczycielek wartości world music można podzielić na muzyczne (np. walory brzmieniowe, egzotyczne instrumentarium), poznawcze (uwrażliwienie na specyfikę danej kultury muzycznej), społeczno-kulturowe (np. pozytywne nastawienie do otoczenia), ogólnorozwojowe (np. zdolności manualne, ekspresja emocji) oraz relaksacyjno-terapeutyczne (np. wyciszenie). Wykorzystanie world music w przedszkolu wpisuje się w zakres celów edukacji międzykulturowej: w sferze świadomości (np. poznawanie i zrozumienie różnic kulturowych oraz muzyki jako wspólnej wartości), umiejętności (zwłaszcza komunikacyjnych) oraz postaw (otwartość, tolerancja, interakcyjność).

The article is an attempt at exploring the selected aspects of the educational use of world music genre in “Dorotka” Artistic and Theatrical kindergarten in Olsztyn as an element of intercultural musical education. The insight into the researched issue was enabled by the interviews with 6 teachers working there. The research problems raised pertain to: the criteria for the selection of pieces from the field of world music, its educational values, as well as aims of intercultural education, which are or can be implemented by using the music of the world in kindergarten. The interpretative analyses of the respondents` statements revealed that the selection of the repertoire from the world music field is conditioned by the children`s positive reactions, their developmental possibilities, musical preferences of their teachers, the children themselves and their environment, as well as the suggestions of volunteers visiting the establishment. The presence of the music of the world during playtime or music and movement classes strengthens the preschoolers’ motivation to learn and evokes their spontaneous kinesthetic and vocal reactions. In the teachers’ opinions the benefits of world music can be divided into musical (e.g. sound values, exotic instruments), cognitive (sensitization to the specificity of a given musical culture), social and cultural (e.g. positive attitude to the environment), those related to general well-being (e.g. manual abilities, expression of emotions), as well as relaxation and therapeutic ones (e.g. calming down). Using world music in kindergarten fits into the scope of the aims of intercultural education: in the sphere of consciousness (e.g. learning and understanding cultural differences and music as a common value), skills (in particular, communication-related), and attitudes (openness, tolerance, interactivity).