Defending the Traditional Polish Way of Life: The Role of Fantasies

The current escalation of the cultural conflict in Poland is described as a cultural war between neo-traditionalist and liberal worldviews. Drawing on psychoanalytic political theory and Poststructuralist Discourse Theory (PDT), fantasmatic narratives are deemed as an instrument to conceal the non-necessary character of identities. Based on the direct observation of the counter-marches against LGBT parades in Kalisz, Lublin, and Kraków (2019–2020), this article shows how fantasies define the ‘authentic Polish way of life’: from the traditional family in an idyllic scenario (beatific fantasy) to the ‘LGBT virus’ (horrific fantasy), fantasies sustain a neo-traditionalist conception of Polishness and exclude antagonistic visions. Also, religious symbols are sublimated to embody the lost unity: a harmonious society without the conflict generated by the liberal value system. The fantasmatic logic analyzed in the article explains how neo-traditionalist fantasies strengthen identities and provide the necessary ideological ground to resist the emancipatory impetus of liberalism.

Aktualnie zaostrzający się konflikt kulturowy w Polsce określa się mianem wojny kulturowej między światopoglądem neotradycjonalistycznym a liberalnym. Odwołując się do psychoanalitycznej teorii politycznej i poststrukturalistycznej teorii dyskursu, autor uznaje fantazmatyczne narracje za narzędzie maskujące niekonieczny (non-necessary) charakter tożsamości. Na podstawie bezpośredniej obserwacji kontrmanifestacji organizowanych jako sprzeciw wobec marszów równości w Kaliszu, Lublinie i Krakowie (2019–2020) w artykule zaprezentowano, w jaki sposób fantazje definiują „prawdziwy polski styl życia”: poczynając od obrazu tradycyjnej rodziny w sielankowym otoczeniu (beatific fantasy), na „wirusie LGBT” (horrific fantasy) kończąc, fantazje podtrzymują neotradycjonalistyczną koncepcję polskości i wykluczają jej odmienne wizje. Z kolei symbole religijne zinstrumentalizowano tak, by ucieleśniały utraconą jedność – harmonijne społeczeństwo bez konfliktów wywoływanych przez liberalny system wartości. Fantazmatyczna logika analizowana w artykule pozwala wyjaśnić, jak neotradycjonalistyczne fantazje wzmacniają tożsamości i dostarczają niezbędnej podstawy ideologicznej, aby stawić opór emancypacyjnemu naporowi liberalizmu.