Rachunkowość zarządcza jako proces wspierający przedsiębiorczość na wczesnych etapach funkcjonowania mikro i małych przedsiębiorstw

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie roli rachunkowości zarządczej w przedsiębiorstwach na wczesnym etapie rozwoju oraz zidentyfikowanie jak systemy rachunkowości zarządczej są zaprojektowane i wykorzystywane w tych jednostkach. Wnioski zostały opracowane na podstawie przeprowadzonego jakościowego studium przypadku piętnastu firm na wczesnym etapie rozwoju. Badanie pokazało, że podmioty gospodarcze sklasyfikowane jako przedsiębiorcze wskazywały na szersze spektrum wykorzystywanych narzędzi rachunkowości zarządczej niż firmy potencjalnie przedsiębiorcze. Największą popularnością cieszyły się w badanych przedsiębiorstwach narzędzia sklasyfikowane jako służące ocenie działalności oraz podejmowaniu decyzji i jednocześnie były one też wysoko ocenione przez wszystkich właścicieli. Zgodnie z wynikami badania narzędzia te okazały się być bardziej popularne niż te z obszaru budżetowania (z wyjątkiem budżetowania tradycyjnego). Przedsiębiorcy zdecydowanie częściej wykorzystywali tradycyjne metody budżetowania i bardzo sporadycznie wskazywali na przydatność bardziej zaawansowanych form budżetowania jak np. budżetowanie elastyczne. Zdecydowanie najmniejszą popularnością cieszyły się narzędzia należące do kategorii analiz strategicznych.

The aim of this paper is to present the role of management accounting in companies at an early stage of development and to identify how management accounting systems are designed and used in organizations. The conclusions are based on qualitative case studies of fifteen companies at an early stage of development. The study showed that business entities classified as enterprising used a wider spectrum of management accounting tools than potential enterprisers. The most popular tools in the surveyed enterprises were evaluation and decision-making tools, and they were also highly rated by all owners. According to the research findings, these tools have proven to be more popular than those in the budgeting area. Entrepreneurs are more likely to use traditional budgeting methods, and only occasionally pointed to the usefulness of more advanced forms of budgeting, such as flexible budgeting. Tools belonging to the category of strategic analyses were by far the most popular.