Rola teatru w edukacji 4.0. W stronę kompetencji nie‑cyfrowych

Celem artykułu jest ukazanie roli teatru zarówno w edukacji kulturowej zorientowanej na nowe media i cyberkulturę 3.0, na zmediatyzowany i zmedializowany teatr współczesny, jak i w rozwijaniu tzw. kompetencji kluczowych. Obok kompetencji cyfrowych, które ściśle związane są z nowymi mediami, istotną rolę – zarówno w procesach adaptacji, jak i transgresji kulturowej – odgrywają tzw. kompetencje miękkie i transwersalne. Są one zarówno efektem finalnym (na wyższym poziomie piramidy kompetencji), jak i fundamentem wszystkich podstawowych form uczenia się. Wykonawcze kompetencje teatralne oraz krytyka teatralna pozwalają rozwijać kompetencje niezbędne do współpracy, komunikacji oraz działań kreatywnych przy wykorzystaniu mediów cyfrowych, co sprawia, że edukacja teatralna jest ściśle związana z edukacją poprzez teatr. W ramach edukacji 4.0 warto pamiętać o kompetencjach nie‑cyfrowych, które mają istotne znaczenie dla efektywnego wykorzystania narzędzi i zasobów środowiska cyfrowego oraz dla samej współpracy – podmiotowej, kreatywnej, partycypacyjnej z innymi jego użytkownikami. Ponadto rozwój kompetencji kulturowych związanych z teatrem i poprzez teatr pozwala zdobyć inne kompetencje wykonawcze i poznawcze związane ze sferą społeczną, polityczną, obywatelską, co świadczy o performatywnej sile samego teatru i potencjale jego narzędzi czy środków wyrazu.

The aim of the article is to show the role of theater in cultural education focused on new media and cyberculture 3.0, mediatized and medialized contemporary theater, and the development of the so‑called key competencies. In addition to digital competencies, which are closely related to the media, soft and transversal competencies play an important role in adaptation and cultural transgression. They are both the final effect (at the higher level of the competency pyramid) and the foundation of all basic forms of learning. Theater performance competencies and theater criticism allow you to develop the competencies necessary for cooperation, communication, and creative activities using digital media, which makes theater education closely related to education through theater. As part of education 4.0, it is worth remembering non‑digital competencies, which are important for the effective use of tools and resources of the digital environment and the very subjective, creative, and participatory cooperation with its other users. In addition, the development of cultural competencies related to and through theater makes it possible to acquire other performance and cognitive competencies related to the social, political, and civic spheres, which proves the performative power of the theater itself and its “tools” or means of expression.