A Queer Approach to the Classical Myth of Phaedra in Music

Trzy adaptacje mitu o Fedrze – żonie króla Aten Tezeusza, która fatalnie zakochuje się w swoim pasierbie Hipolicie – zostały skomponowane w drugiej połowie XX wieku przez trzech kompozytorów homoseksualistów. Były to: kantata dramatyczna Fedra na mezzosopran i małą orkiestrę (1976) Benjamina Brittena (1913-1976) do tekstu amerykańskiego poety Roberta Lowella; następnie opera Le Racine: pianobar pour Phèdre (1980) Sylvano Bussottiego (ur. 1931) do libretta naszkicowanego przez samego kompozytora i składającego się z prologu, trzech aktów i intermezza, oraz dwuaktowa opera koncertowa Phaedra (2007) Hansa Wenera Henzego (1926-2012) do libretta niemieckiego poety Christiana Lehnerta. Celem tego artykułu jest udowodnienie, że trzech homoseksualnych kompozytorów wybrało mit o kazirodczej – a przez to zakazanej – miłości, aby ukazać homoerotyczne pragnienie uznawane przez współczesne im społeczeństwo heteronormatywne za zwyrodniałe i przez to potępiane. Niniejsza praca rzuca światło na ukazane w najsłynniejszych literackich opracowaniach aspekty wpływające na wrażliwość gejów, oraz wykazuje, jak trzech twórców pojmowało swoją seksualność i wyrażało ją w swoich kompozycjach. Analiza trzech utworów pod tym względem wykazuje, że dyskurs o homoseksualizmie kształtuje się poprzez wzajemne oddziaływanie na siebie różnych aspektów dzieła, które obejmują opracowywanie źródeł literackich, uporządkowanie libretta, charakterystykę bohaterów czy inscenizację dzieła, które wraz z muzyką składają się na jego określoną interpretację.

Three musical adaptations of the myth of Phaedra, in which the wife of King Theseus of Athens desperately falls in love with her stepson Hippolytus, were composed in the second half of the twentieth century by three homosexual composers: the dramatic cantata Phaedra for mezzosoprano and small orchestra (1976) by Benjamin Britten (1913-1976) after a text by the American poet Robert Lowell, the opera Le Racine: pianobar pour Phèdre (1980) by Sylvano Bussotti (1931-) after a libretto drafted by the composer himself and consisting of a prologue, three acts, and an intermezzo, and, last but not least, the two-act concert opera Phaedra (2007) by Hans Werner Henze (1926-2012) after a libretto by the German poet Christian Lehnert. The aim of this paper is to prove that the three homosexual composers chose a myth about an incestuous—and thus censored—love in order to represent homoerotic desire, labelled as deviant by the coeval heteronormative society and hence condemned by it. The study sheds light on the aspects of the most famous literary elaborations that affect gay sensibility, and on how the three composers experienced their homosexuality and gave utterance to it in their other works. The analysis of the three works at issue demonstrates that the discourse about gayness takes shape through the interplay of numerous aspects. The elaboration of the literary sources, the organization of the libretto, the characters’ definition, and the mise-en-scène, together with the music, put the myth into that perspective.