Grzech, pokuta i spowiedź z perspektywy protestanckiej

Chociaż rzeczywistość zła i słabości moralnej należy do najpowszechniejszych doświadczeń ludzkich, analiza tylko racjonalna nie pozwala na należne zrozumienie tych aspektów ludzkiej kondycji. Chrześcijaństwo przychodzi tu człowiekowi ze szczególną pomocą, gdy rzuca nadprzyrodzone światło na jego istotę i Boskie pochodzenie, a zarazem na słabość i potrzebę łaski. Na tle całej chrześcijańskiej tradycji protestantyzm jawi się jako tradycja ważna i poważna, jakkolwiek oceniana jako niekiedy jednostronna czy skrajnie pesymistyczna. Reformacyjne założenia i kilkuwiekowe późniejsze dzieje myśli teologicznej i praktyki sakramentalno-pastoralnej, zwłaszcza w tradycji luterańskiej, kalwińskiej i anglikańskiej, domagają się uważnych studiów i analiz, by tym wszechstronniej zrozumieć ten aspekt ludzkiego losu i nadprzyrodzonego przeznaczenia.

Protestantism, being part of Christian tradition, may contribute toa deeper comprehension of human sinfulness and man’s need of God’s saving grace. Over centuries Christianity has developed its own rich doctrine and pastoral practice in this regard, administering sacraments and preaching the call to repentance and conversion. The Protestant Reformation has significantly changed the earlier Christian sacramental doctrine, including the understanding of man’s condition post lapsum and the theological meaning of confession with its emphasis on faith rather than on penance and satisfaction. In this paper the attention is first given to that transformation of Catholic sacramentology. Then, Martin Luther’s teaching relevant to the subject is presented resulting in weakening of the discipline of private confession. This was further changed in the Reformed tradition which got rid of individual confession and absolution. What then follows here is an analysis of the leading English reformer T. Cranmer’s changeable opinions on repentance and confession which deeply shaped theology and practice of the newly established Church of England. In the final part of the paper several concluding remarks refer to more recent modifications of penance as they are demonstrated in theological opinions or liturgical books.