Związki kultury zachodu i wschodu na przykładzie twórczości Hoca Mimara Sinana

W artykule, na podstawie wybranych obiektów architektonicznych, ukazano związki i przenikanie się myśli artystycznej i architektonicznej w XVI wieku między stolicą Wschodu – Stambułem a stolicą potęgi morskiej Zachodu – Wenecją. Przykładem wymiany myśli w dziedzinie teorii architektury, architektury i inżynierii jest twórczość tureckiego architekta Hoca Mimara Sinana (ok. 1489-1588) oraz weneckiego architekta Andrei Palladia (1508-1580). Fascynacja architekturą i sztuką Zachodu jest widoczna w twórczości Sinana w poszukiwaniu formy, dekoracji oraz sposobie kompozycji opartej na harmonii matematycznego piękna będącego funkcją witruwiańskiej triady – firmitas, utilitas, venustas. Sinan, opierając się na klasycznych zasadach sztuki budowania, potrafił nadać swoim budowlom nowy, indywidualny wyraz. Synergia klasycznego umiłowania piękna i orientalnego kunsztu dekoracji promieniowała na Zachód swoją maestrią, nie dziwi więc, iż wybitny teoretyk i praktyk, jakim był Andrea Palladio, uległ fascynacji rozwiązań architekta ze Wschodu. W artykule przybliżono te wątki, ukazując dwie niezwykłe osobowości artystyczne na podstawie wybranych realizacji oraz odnosząc się do dzieła łączącego architektów – traktatu Witruwiusza pt. O architekturze ksiąg dziesięć.

In her article, the author, based on the selected architectonic objects, showed the relationships and interpenetration of the artistic and architectonic thought in the 16th century between the capital of the East, Istanbul, and the capital of the maritime power of the West, Venice. An example of the thought in the field of the theory of architecture, architecture and engineering is the works of the Turkish architect Hoca Mimar Sinan (around 1489–1588) and the Venetian architect Andrea Palladio (1508–1580). Fascination of the architecture and art of West is evident in the works of Sinan in seeking for the form, decoration, and the way of composition based on the harmony of mathematic beauty being a function of the Vitruvian triad: firmitas, utilitas, venustas. Sinan, relying on the classic rules of the art of building, managed to provide his constructions a new, individual expression. The synergy of the classic love of beauty and the oriental art of decoration emanated to West with its mastery; therefore, it is not surprising that an outstanding theoretician and practitioner, Andrea Palladio, yielded to fascination of the resolutions of the architect from East. In her article, the author brought closer those topics, presenting the two unusual artistic personalities based on the selected accomplishments and referring to the art linking the architects – the treatise of Vitruvius, entitled De Architectura libri decem.