Introduction to the Thematic Section

Introduction to the Thematic SectionThe images of the borders of civilizations is the main topic of the thematic section of this issue of Colloquia Humanistica. In the call for papers it was emphasised, that this issue is particularly important, because the notion of civilization is strictly related to the issue of borders since it would became meaningless without the opposition to another civilization, or the lack of it. The juxtaposition between the notion of civilization and its different antinomies seems easier to display when seen from its centre, however the shape of its border is not always clear, even if it has a foundation in clear geographical or political divisions. Thus, this border can be represented as a linear frontier between a civilized state and barbaric lands, or as a borderland which encompasses some kind of fluent transition. The civilization border can be also represented in a macro scale, shaping geographic divisions of the continents (as it was in the case of the Balkans), but its depiction can also concern the micro scale, for example the difference between an urban and a natural landscape. The notion is even broader, because it is not only treated in the context of space but also social behaviours and their evolution (which is bound with notion of the progress since the Enlightenment). The question establishing the difference between the civilized and the uncivilized is still shaping the identity of modern societies, and thus it is worth attention. Wprowadzenie do sekcji tematycznejTematem przewodnim szóstego numeru rocznika Colloquia Humanistica są obrazy granic cywilizacji. Temat ten wydaje się niezwykle istotny, ponieważ pojęcie cywilizacji ściśle wiąże się z kategorią granicy, skoro traci ono znaczenie, gdy nie zachodzi opozycja wobec innej cywilizacji. Zestawienie pojęcia cywilizacji i jego różnych antynomii najłatwiej przejawia się, jak się wydaje, z perspektywy centrum, jednakże kształt jej granic nie zawsze rysuje się wyraźnie, nawet gdy wywodzi się ona z jasnych podziałów geograficznych czy politycznych. Granicę może zatem reprezentować linia między cywilizowanym państwem a krajami barbarzyńskimi lub też pogranicze, stanowiące coś w rodzaju płynnego przejścia. Granicę cywilizacji można też przedstawić w makroskali poprzez podziały geograficzne na kontynencie (jak ma to miejsce w przypadku Bałkanów), lecz jej obraz dotyka również mikroskali, na przykład różnicy między krajobrazem miejskim a naturalnym. Pojęcie to ma wręcz szerszy charakter, ponieważ porusza kontekst nie tylko przestrzenny, lecz również kwestię zachowań społecznych i ich ewolucję (od czasu oświecenia związaną z pojęciem postępu). Kwestia ustanowienia granicy między cywilizowanym a niecywilizowanym wciąż wpływa na kształt tożsamości współczesnych społeczeństw i dlatego warto podjąć się jej zbadania.