Zmiana w polityce zagranicznej Chin w erze Xi Jinpinga

The aim of the article is to analyze the changes in China’s foreign policy in 2012–2019. Two research questions were set: How has the normative sphere of Chinese foreign policy changed after 2012? Is the change confirmed by specific actions by China in the international system? The theory of neoclassical realism was adopted as the theoretical framework. The method of qualitative analysis was applied, and the case study was taken on. During Xi Jinping’s rule, China abandoned the keep a low profile concept in favor of a striving of achievement policy (fen fa you wei) that would reach concrete benefits. New concepts of China’s foreign policy have emerged, such as: “a new model of relations between superpowers”, “peripheral diplomacy”, or “a new concept of Asian security”. However, these are rather reinterpretations of earlier ideas. Not all of these assumptions have been realized. China has failed to build relations with the United States on the basis of the concept of a “new model of relations”. And China’s aggressive postures in the East China Sea, South China Sea, or towards Taiwan are increasing concern. The Belt and Road Initiative appears to be not only a manifestation of China’s “peripheral policy” but also a challenge to the United States. Assertive and more determined in using hard power measures China may be considered the threat rather than the responsible power. Maybe, the significant changes in the international system are beginning.

Celem artykułu jest analiza zmiany w polityce zagranicznej Chin w latach 2012–2019. Postawiono dwa pytania badawcze: W jaki sposób zmieniła się sfera normatywna chińskiej polityki zagranicznej po 2012 r.? Czy zmianę potwierdzają konkretne działania Chin w systemie międzynarodowym? Jako perspektywę teoretyczną przyjęto teorię realizmu neoklasycznego. Przyjęto metodę analizy jakościowej, a jako formę – studium przypadku. W czasie rządów Xi Jinpinga Chiny porzuciły strategię keep a low profile na rzecz bardziej aktywnej polityki (fen fa you wei), która miała pomóc osiągnąć konkretne korzyści. Pojawiły się nowe koncepcje polityki zagranicznej Chin, takie jak: „nowy model stosunków między mocarstwami”, „dyplomacja peryferyjna”, czy „nowa koncepcja bezpieczeństwa azjatyckiego”. W dużej mierze są to jednak reinterpretacje wcześniejszych idei. Nie wszystkie te założenia zrealizowano. Chinom nie udało się ułożyć relacji ze Stanami Zjednoczonymi, które opierałyby się na koncepcji „nowego modelu relacji”. Coraz większe obawy budzi agresywna postawa Chin na Morzu Wschodniochińskim, Południowochińskim, czy wobec Tajwanu. Natomiast inicjatywa Pasa i Szlaku wydaje się być nie tylko przejawem chińskiej „polityki peryferyjnej”, ale także wyzwaniem rzuconym Stanom Zjednoczonym. Asertywne Chiny, które śmielej korzystają dzisiaj z środków z zakresu hard power, mogą być raczej uważane za zagrożenie niż odpowiedzialne mocarstwo. Może to oznaczać początek znaczących zmian w systemie międzynarodowym.