Znaczenie elementów komunikacji w kształtowaniu relacji uczeń-nauczyciel na zajęciach wychowania fizycznego

Celem badań była identyfikacja oczekiwań uczniów i przyszłych nauczycieli, dotyczących elementów wzajemnej komunikacji werbalnej na lekcji wychowania fizycznego oraz zakresu uczestnictwa uczniów w decydowaniu o formie zajęć. Badaniem objęto 490 uczniów gimnazjum, 482 uczniów szkół średnich oraz 300 studentów studiujących na kierunku wychowanie fizyczne. Do gromadzenia danych wykorzystano kwestionariusz ankiety. Odpowiedzi na pytania dotyczące najważniejszych elementów komunikacji oraz zakresu, w jakim uczniowie chcieliby mieć wpływ na formę zajęć, poddano analizie statystycznej. W tym celu posłużono się testem chi-kwadrat. Najczęściej uczniowie uważali, że najważniejszym elementem komunikacji werbalnej nauczyciela z nimi podczas zajęć jest umiejętność wyjaśniania. Największy odsetek przyszłych nauczycieli utrzymywał, że najistotniejsze jest, aby wypowiedzi nauczyciela były zrozumiałe. Uczniowie gimnazjum najliczniej wyrażali opinię, że nauczyciel powinien czasami konsultować z nimi formę zajęć. Natomiast wśród uczniów szkół średnich i przyszłych nauczycieli dominowało zdanie, że powinien czasami uwzględniać ich propozycje. Płeć i poziom edukacji okazały się być zmiennymi różniącymi oczekiwania badanych dotyczące zarówno elementów komunikacji, jak i udziału w decydowaniu o formie zajęć. Ujawnione oczekiwania uczniów i opinie studentów pozwalają na zoptymalizowanie przygotowania, pod względem sposobu komunikacji, przyszłych kadr do pracy na poszczególnych etapach kształcenia. Pozwalają także na bardziej świadome podejście do kształtowania pozytywnych wzajemnych relacji, poprawę efektywności zajęć oraz zwiększenie satysfakcji uczniów z uczestnictwa w lekcjach wychowania fizycznego.

The aim of the study was to recognise expectations of students and future teachers regarding mutual verbal communication during physical education (PE) lessons as well as students’ participation in making decisions about forms of the classes. The study included 490 lowersecondary school students, 482 upper-secondary school students and 300 university students of physical education. To collect data, a questionnaire was used. Responses concerning the most important aspects of communication as well as the extent to which students would like to influence forms of the classes were analysed statistically. Therefore, the chi-square test was used. An ability to explain was most commonly selected as the most important element of verbal communication between a teacher and students. Future teachers claimed that comprehensible commands were the most significant. The largest group of lower-secondary school students believed that they should sometimes be consulted about what PE lessons should look like. In turn, uppersecondary school and university students were convinced that their suggestions ought to be taken into account every now and then. Sex and level of education proved to be variables which differentiated the subjects’ expectations regarding elements of communication and participation in the process of making decisions on the form of classes. The expectations of school and university students make it possible to optimise preparations in terms of communication of future teachers at particular levels of education and to have a more conscious approach to developing mutual positive relations. They also facilitate improving class effectiveness and enhancing students’ satisfaction with participating in PE lessons.