Unity and mission. The origins of ecumenical movement

Celem artykułu jest udokumentowanie znanego w gronie ekumenistów historycznego faktu, iż początki ruchu ekumenicznego pod koniec XIX wieku zbiegają się z poszukiwaniem jedności chrześcijan na polu ich misyjnego zaangażowania. Współczesny ruch ekumeniczny został zapoczątkowany w obrębie chrześcijaństwa ewangelickiego. Próby podejmowane na rzecz zjednoczenia chrześcijan przed Konferencją w Edynburgu (Szkocja, 1910) zwykło się określać mianem „preekumenizm”. Ograniczały się one najczęściej do solidarności we wspólnym podejmowaniu akcji społeczno-charytatywnych na terenach misyjnych. Wiek XIX był okresem rozkwitu misji protestanckich. Z terenów misyjnych docierało pod adresem macierzystych Kościołów wołanie o jedność, której brak utrudniał i hamował działalność misyjną. Różnice w wierze i rywalizacja w praktycznej działalności misyjnej budziły nieufność u ludów ewangelizowanych. Wołanie o jedność Kościołów chrześcijańskich, co prawda przede wszystkim w dziedzinie praktycznej pomocy, stanowiło naturalny odruch młodych Kościołów i prowadzących w nich akcję ewangelizacyjną misjonarzy. Głosy te nie mogły pozostać bez echa w Kościołach Europy i Ameryki Północnej, które patronowały misyjnej działalności na terenach Indii, Azji i Afryki. Artykuł składa się z następujących części: 1. Instytucjonalne oblicze ekumenizmu; 2. Ekumenizm i Prawosławie; 3. Vaticanum II i ekumenizm rzymskokatolicki; 4. Zaangażowanie w dialog; 5. Ekumeniczna nadzieja; 6. Zakończenie.

The objective of this article is to present a historical fact, which is known among ecumenists, that the beginnings of the ecumenical movement at the end of the 19th century overlap with the search for Christian unity within missionary involvement. Contemporary ecumenical movement started within evangelical Christians. The attempts to unify Christians before the Edinburgh Conference (Scotland, 1910) are described as “preecumenism”. They were usually limited to solidarity within social and charity activities undertaken on missionary territories. The 19th century was the period of the flourishing of Protestant missions. Missionary territories appealed to their mother churches for unity, the lack of which was the obstacle to missionary activity. Differences in faith and rivalry in practical activities caused mistrust among evangelized peoples. The call for the unity of the Church, first in the area of practical help, was a natural impulse of young churches and missionaries who were evangelizing them. Those voices could not be left unanswered in the churches in Europe and North America which sponsored missionary activity in India, Asia and Africa. The article consists of the following parts: 1. Institutional aspect of ecumenism; 2. Ecumenism and the Orthodox Church; 3. Vatican II and Roman Catholic ecumenism; 4. Involvement in dialogue; 5. Ecumenical hope; 6. End.