Przestępczość gospodarcza w Naddniestrzu

Naddniestrze, które jednostronnie ogłosiło niepodległość od Mołdawii w 1991 r., jest separatystycznym organizmem państwowym, nieuznawanym na arenie międzynarodowej, ale w pełni kontrolującym swoje terytorium i nieuznającym żadnej formy zależności od władz w Kiszyniowie. Kryzys gospodarczy tego regionu i pauperyzacja ludności sprzyjają rozwojowi tam „szarej strefy” i przestępczości gospodarczej. Istotnym czynnikiem wzmacniającym te trendy jest nieokreślony status prawny Naddniestrza. Problemem jest również działalność wszechobecnej w regionie firmy „Szerif”, która opanowała szereg monopoli gospodarczych i zorganizowała sobie drogi nielegalnego handlu międzynarodowego. Przemyt naddniestrzański obejmuje wiele kategorii towarów, w tym broń. Naddniestrze eksportowało broń z posowieckich magazynów (głównie w pierwszych latach swojego istnienia), broń produkowaną we własnych zakładach i być może brało udział w przemycie broni z Rosji. Naddniestrzański nielegalny handel bronią został ograniczony po zamachu na WTC we wrześniu 2001 r. Część innych towarów przechodziła przez ten teren jako pozorny tranzyt, który w rzeczywistości trafiał na rynek mołdawski. Przez Naddniestrze wiedzie również szlak handlu ludźmi, szczególnie Mołdawiankami wysyłanymi do prostytucji za granicę. Władze Naddniestrza są skorumpowane, a administracja regionu przechwytuje znaczną część pomocy zagranicznej kierowanej do separatystycznej republiki przez Rosję. Na podniesienie poziomu praworządności w regionie miało wpływ powołanie przez UE na naddniestrzańskim odcinku granicy mołdawsko-ukraińskiej Misji Pomocy Granicznej dla Mołdawii i Ukrainy (EUBAM, od 30 listopada 2005 r.), chociaż możliwości ominięcia tej dodatkowej kontroli nadal istnieją. Problem przestępczości gospodarczej w Naddniestrzu obniża poziom życia ludności i powoduje rozprzestrzenianie się negatywnych zjawisk społecznych i ekonomicznych na kraje sąsiednie – Mołdawię i Ukrainę. Destabilizuje też stosunki mołdawsko-ukraińskie. Działania wspólnoty międzynarodowej (głównie EUBAM-u) są skierowane przede wszystkim na zwalczanie kontrabandy w tym regionie. Całościowe rozwiązanie problemu przestępczości gospodarczej w Naddniestrzu może jednak nastąpić dopiero po ostatecznym uregulowaniu statusu prawnego tego regionu.

Transnistria, which declared unilaterally independence from Moldova in 1991, is a separatist state entity, unrecognized by the international community. It fully controls its territory, and does not recognize any form of dependence from Chisinau government. Economic crisis of the region and pauperization of the people result in development of a grey economy and economic crime. Undetermined legal status of the region is an essential factor strengthening these trends. Also the firm “Sheriff”, that is omnipresent in the region, constitutes a problem. The company controls many economic monopolies and organizes tracks of illegal international trade. Transnistrian contraband consists of many categories of commodities, including illegal weapons trade. Transnistria has exported weapons from former Soviet magazines (especially during the first years of its existence), weapons produced in its own factories, and probably was involved in smuggling of weapons from Russia. Transnistrian illegal weapons trade was reduced after the attacks against WTC on September 2001. Some other commodities were passing through Transnistria as a false transit, which in fact were finding its way to the Moldovan market. There is also a human trafficking track passing through this region, especially involving Moldovan women sent abroad to work as prostitutes. Authorities of Transnistria are corrupted, and administration of the region intercepts a considerable share of international aid provided to a breakaway republic by Russia. Strengthening the level of law-observing in the region was influenced by establishing on November 30, 2005, the EU Border Assistance Mission on the Transnistrian section of the Moldovan-Ukrainian border. However, there are still possibilities to avoid this additional control. The problem of economic crime in Transnistria lowers living standards in the region, results in spreading negative social and economic factors to neighbouring countries – Moldova and Ukraine. It also destabilizes Moldovan-Ukrainian relations. The actions of the international community (especially EUBAM) are aimed first of all at eliminating smuggling. The problem of the economic crime in Transnistria can be resolved only after eventual regulation of the legal status in the region.