Przyczynek do badań nad przywództwem w organizacjach terrorystycznych

W ciągu ostatnich 12 lat „studia nad terroryzmem” zyskały na popularności w środowisku akademickim i eksperckim. W przeszłości większość z nich dotyczyła badań nad pojedynczymi aspektami działalności konkretnej organizacji terrorystycznej, tj. nad jej historią, działalnością, osiągnięciami, porażkami itd., lub przyjętych przez dane państwo metod jej zwalczania. Ostatnie lata to początek nowego trendu – studiów nad końcem terroryzmu. Studia te dotyczą wielu stron działalności organizacji terrorystycznych, w niewielkim jednak stopniu skupiają się na analizowaniu roli i funkcji przywódców grup, organizacji i siatek terrorystycznych. Niniejszy artykuł jest analizą próby badawczego wypełnienia tej luki oraz zapisem ustaleń odnoszących się do sukcesji terrorystycznego przywództwa w 51 organizacjach uznanych przez amerykański Departament Stanu za „zagraniczne organizacje terrorystyczne” (foreign terrorist organizations – FTOs). Wynikiem tej analizy jest konkluzja dotycząca dość dużej zdolności adaptacyjnej terrorystów, których przywódcy najczęściej utrzymywali się (lub utrzymują) na swoich stanowiskach przez długi okres i często skutecznie wychowują lub promują swoich następców. Inną konkluzją jest przeświadczenie o słabościach procesu gromadzenia informacji – z analizy wynika, że brakuje wiadomości na temat rzeczywistej sytuacji danej grupy terrorystycznej. W takim przypadku tworzenie baz danych i przeprowadzanie badań statystycznych dotyczących grup, organizacji i siatek terrorystycznych jest trudne i wymaga powrotu do coraz mniej popularnego podejścia komparatywnego oraz skupiania uwagi badawczej na pojedynczych przypadkach aktów terrorystycznych, co powinno ułatwiać dokładne ustalenie sukcesji przywództwa w strukturach terrorystycznych.

In the last 12 years “the studies on terrorism” have gained in popularity in the academic and expert circles. In the past, most of them concerned single aspects of the activity of a specific terrorist organization, i.e. its history, actions, achievements, defeats, etc., or methods of fighting terrorism that are applied by a specific country. In the last few years a new trend has emerged – studies on the end of terrorism. These studies concern many aspects of the activity of terrorist organizations, but they focus on analyzing the role and function of leaders of terrorist groups, organizations and networks only to a negligible extent. The article is an analysis of an attempt to fill a research gap in this question, and an analysis of the succession leaders of 51 organizations regarded by the American Department of State as “foreign terrorist organizations” (FTOs). The result of the analysis is a conclusion regarding a quite significant adaptive capability of terrorists, whose leaders most often held (or hold) their posts for a long period of time and often train or promote their successors effectively. Another conclusion concerns the weaknesses of the process of information gathering. The analysis shows that there is no information on the actual situation of specific terrorist groups. In such case creating databases and conducting statistical research concerning terrorist groups, organizations and networks is very difficult and requires a return to a less and less popular comparative approach and focus of the research on single terrorist act, which should facilitate precise determination of the succession of leadership in terrorist structures.