Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2013 r., III CZP 36/13, w sprawie relacji między roszczeniem o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy a roszczeniem negatoryjnym albo roszczeniem windykacyjnym

Jest to glosa aprobująca w stosunku do uchwały Sądu Najwyższego o sygn. III CZP 36/13. Autor aprobuje wypracowaną w tej uchwale tezę, że „Właściciel rzeczy może żądać od posiadacza służebności wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy”, nawet wówczas gdy właściciel nie realizuje roszczenia negatoryjnego polegającego na żądaniu usunięcia urządzeń przesyłowych. Roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy ma zdaniem sądu i autora charakter samodzielny. Zagadnienie samego charakteru prawnego roszczeń uzupełniających, a zwłaszcza ich samodzielności, nadal budzi spory w polskiej cywilistyce. Wątpliwości dotyczą również tego, czy do wystąpienia przez właściciela z roszczeniem o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego niezbędna jest równoczesna legitymacja tego właściciela do wystąpienia z roszczeniem windykacyjnym, co wykluczałoby żądanie wynagrodzenia przy istnieniu podstaw do jedynie roszczenia negatoryjnego. Zatem wyłączone byłoby tego rodzaju roszczenie dla urządzeń przesyłowych. Należy się zgodzić ze stanowiskiem sądu, że roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy ma charakter obligacyjny i wówczas, gdy powstanie - uzyskuje samodzielny byt w stosunku do innych roszczeń właściciela i może być przedmiotem obrotu.

This is a commentary approving the ruling of the Supreme Court ref. III CZP 36/13. The author endorses the argument put forward in this ruling that “The owner can demand a fee from the possessor of the easement for non-contractual use of a thing”, even if the owner does not pursue actio negatoria that is based on demanding removal of transmission facilities. In the Court's opinion and the author’s opinion as well, a claim for a fee for non-contractual use of a thing is independent. The issue of the legal nature of the supplementary claims, particularly their independence, remains a matter of dispute in Polish civil law. It is also questionable whether it is necessary for the owner to simultaneously have entitlement to pursue rei vindicatio in order to demand a fee for non-contractual use of a real estate without legal title, which would exclude a claim for a fee in the presence of grounds only for actio negatoria. Therefore, this kind of a claim would be excluded with regard to transmission facilities. One shall accept the standpoint of the Court that the claim for a fee for non-contractual use of a thing has the nature of obligation, and when it arises - it obtains independent existence in relation to other claims of the owner and may be traded.