Relacja lekarza z małoletnim, który doświadczył wykorzystania seksualnego. Uwarunkowania przebiegu kontaktu i jego znaczenie dla procesu diagnozy

Artykuł jest poświęcony zagadnieniu specyfiki kontaktu diagnostycznego lekarza z małoletnimi pacjentami i pacjentkami z doświadczeniem wykorzystania seksualnego. Omówiono cechy psychologicznego funkcjonowania małoletnich doświadczonych seksualnym wykorzystaniem, a także możliwe cechy i reakcje lekarza uruchomione w odpowiedzi na doświadczenia dziecka oraz przejawiane w związku z nimi zachowania. W odniesieniu do zarówno lekarza, jak i małoletniego pacjenta i jego opiekunów wyróżniono dwie grupy czynników determinujących przebieg kontaktu diagnostycznego – niezwiązane z doświadczeniem przez dziecko wykorzystania seksualnego oraz powiązane z takim doświadczeniem. Przeprowadzone analizy stały się podstawą sformułowania zaleceń praktycznych dla lekarzy. Omówiono je w odniesieniu do modeli relacji lekarz–pacjent zgodnie z klasyfikacją Szasza i Hollendera: modelu aktywność–bierność, kierownictwo–współpraca oraz obustronnego uczestnictwa. W konkluzjach wskazano także potrzebę rozwoju badań empirycznych odnoszących się do analizowanego zagadnienia, także w warunkach polskich.

The article is devoted to the issue of the specifics of a diagnostic contact between a doctor and minor patients with experience of sexual abuse. Features of psychological functioning of minors with sexual abuse experience were discussed, as well as possible features and reactions of a physician activated in response to the child’s experiences and behaviors associated with them. In relation to both the doctor and the minor patient and their carers, two groups of factors determining the course of diagnostic contact were distinguished - unrelated to the child’s experience of sexual abuse and related to such experience. The analyzes became the basis for formulating practical recommendations for doctors. They were discussed in relation to models of doctor- -patient relations according to the classification of Szasz and Hollender: the activity-passivity model, guidance-cooperation and mutual participation. The conclusions also indicate the need to develop empirical research related to the analyzed issue, also in Polish conditions.