Zdolność do mentalizacji a wykorzystanie seksualne w dzieciństwie

Zdolność do mentalizacji, będąc jednym z podstawowych procesów psychicznych, może zostać zaburzona w wyniku doświadczenia przez dziecko traumy wynikającej z niewłaściwego potraktowania jego seksualności przez osobę dorosłą. Analiza piśmiennictwa i przywołane w artykule najnowsze ustalenia z badań empirycznych wskazują, że zaburzenie zdolności do mentalizacji u dziecka jest związane z większym prawdopodobieństwem pojawienia się u niego m.in. trudności w rozpoznawaniu i regulacji własnych emocji, objawiających się w postaci zaburzeń depresyjnych, dysocjacyjnych oraz zachowań eksternalizacyjnych. Rozwój zdolności do mentalizacji u dziecka w znacznym stopniu zależy od umiejętności rodzica do odzwierciedlania jego stanów emocjonalnych. Dlatego szczególnej uwadze poddano sytuację dzieci, które zostały wykorzystywane seksualnie przez opiekunów i u których zaburzenia w zdolności do mentalizacji mogą być większe ze względu na specyfikę funkcjonowania rodzin kazirodczych. W końcowej części artykułu przedstawiono wskazówki dotyczące pracy terapeutycznej z dzieckiem wykorzystywanym seksualnie. Wyniki badań i doświadczenia klinicystów wskazują, że w sytuacji wykorzystania wewnątrzrodzinnego deficyty w zdolności do mentalizacji dotyczą również rodziców dziecka. W związku z tym niezbędna jest praca terapeutyczna z matką dziecka oraz udzielenie jej wsparcia. Dzięki pracy z matką polegającej na zwiększaniu jej zdolności do mentalizacji własnych stanów emocjonalnych klinicysta może budować jej poczucie sprawczości. Zwiększa tym samym prawdopodobieństwo stworzenia przez nią bliskiej relacji z dzieckiem, która może umożliwić mu poradzenie sobie z traumą.

The ability to mentalize, being one of the basic psychological processes, can be disturbed because of the child’s experience of trauma resulting from improper treatment of his sexuality by an adult. The analysis of the literature and the latest findings from empirical studies cited in the article indicate that the disordered ability to mentalize of a child is associated with a greater likelihood of appearance difficulties in recognizing and regulating its own emotions manifested in the form of depressive disorders (Fischer-Kern et al., 2013), dissociative (Ensink et al., 2015) and externalizing behaviors (Taubner, Curth, 2013). The development of the child’s mental capacity depends largely on the parent ability to reflect his or her emotional states (Allen, Fonagy, Bateman, 2014). Therefore, the situation of children sexually abused by caregivers, in whom mental disabilities may be more disturbed, due to the specificity of the incestuous families, will be given special attention. In the final part of the article there will be leads for therapeutic work with a child sexually abused. The results of the research and the experience of clinicians indicate that in the situation of intra-family abuse deficits in the ability to mentalize also apply to the child’s parents. Therefore, they need support and therapeutic work, primarily with the child’s mother. Through work with her mother, which involves increasing her ability to mentalize her own emotional states, the clinician can build her sense of agency (Fonagy, Allison, 2014). It increases the probability of creating a close relationship with the child that allows him to deal with the trauma.