Kogo zobaczę w lustrze? – psychodynamiczna psychoterapia dzieci i młodzieży, które doświadczyły przemocy seksualnej

Celem artykułu jest opisanie zjawisk pojawiających się w relacji terapeutycznej w pracy z dziećmi i nastolatkami, które doświadczyły molestowania seksualnego. Autorka podkreśla znaczenie utrzymania przez terapeutę tzw. funkcji refleksyjnej przez analizę własnego przeciwprzeniesienia. Dziecko, które było ofiarą przemocy nie ma słów, by przekazać swoje przeżycia, przekazuje je zachowaniem, zabawą, przez budowanie relacji z terapeutą. Rozgrywanie przeżyć, które może uwalniać dziecko od napięcia, skazuje je na kolejne trudności i cierpienie, czasem poczucie niezrozumienia lub odrzucenia w relacjach. Dziecko wykorzystywane – szczególnie przez bliskiego dorosłego – może czuć się bardzo skrzywdzone, ale jednocześnie może również identyfikować się ze sprawcą, który jako jedyny mógł pełnić wobec niego funkcje opiekuńcze. Te identyfikacje stają się sposobem wchodzenia przez dziecko w jego kolejne relacje i przeżywania samego siebie, co ilustrują przedstawione w artykule przykłady kliniczne. W procesie psychoterapii czynniki, takie jak analiza relacji przeniesieniowo – przeciwprzeniesieniowej, możliwość podzielenia się swoimi myślami w obecności rozumiejącego drugiego, poznanie słów na określenie wewnętrznego napięcia stają się potencjałem dalszego rozwoju dziecka, pomagając mu przerwać błędne koła odreagowań i wchodzenia w relacje jako ofiara, ale też i sprawca.

The aim of this article is to describe the phenomena occurring in the therapeutic relationship with children and adolescents who have experienced sexual abuse. The author emphasizes the importance of therapist’s „reflective function” and the need to analyse the countertransference feelings. A child may have no words to convey his/her experiences and rather, communicates it by his/her behavior, play and a specific relationship with the therapist. A child who was abused by a close adult – can feel very hurt, but can also identify the perpetrator – who could have served as the only source of care for the child. These identities can become a way of entering into subsequent relationships, what may incerase child’s feeling of rejection, abuse and loneliness. In the process of psychotherapy factors such as: analysis of the relationship of transference – countertransference, the opportunity to share own thoughts in the presence of understanding other, getting to know the words to describe the internal tensions can become potential for further child’s development.