Mazurków Chopina i Szymanowskiego rezonans w twórczości następców. Wybrane przykłady

This article attempts to provide a possibly broad and diverse perspective on piano mazurkas by Polish composers, from Żeleński to Kilar, inspired by the works of the two greatest composers of this genre – Chopin and Szymanowski. The analysis is based on thirty-one, subjectively chosen, artistic piano miniatures from the period of 1880-2006. Utilitarian and, with very few exceptions, salon pieces, have been left out. The author focuses on the aspects of harmony and melody which, in his opinion, best expose the presence of the processed elements of the folk origin, as well as the mutual relationships between the sphere of influences and inspirations and that of the individual and innovative trends. The musical pieces have been divided into five groups: (1) mazurkas inspired by the Chopin idiom and/or those influenced by the utilitarian and salon needs, (2) mazurkas inspired by the Polish highlands folk idiom, (3) mazurkas inspired by two different sources, (4) mazurkas revealing the influence of past inspirations on individual compositional techniques, (5) mazurkas dominated by individual composing techniques of the authors.

Artykuł podejmuje próbę możliwie szerokiego i różnorodnego spojrzenia na twórczość mazurkową kompozytorów polskich od Żeleńskiego do Kilara, zrodzonej z impulsu, który wyszedł od dwóch największych twórców tego gatunku w historii muzyki – Chopina i Szymanowskiego. Posłużył temu subiektywny wybór trzydziestu jeden utworów fortepia¬nowych z przedziału czasowego 1880-2006, zawierający przykłady z muzyki artystycznej. Twórczość użytkowa i, z niewielkimi wyjątkami, również salonowa, została pominięta. Autor skupia się na zagadnieniach harmo¬niki i melodyki, które – jego zdaniem – są w stanie najpełniej ukazać obecność prze¬two¬¬rzo¬nych elementów pochodzenia ludowego oraz wzajemne relacje sfery wpły¬wów i inspiracji w stosunku do tendencji indywidualnych i nowatorskich. Utwory zostały podzielone na pięć grup: (1) mazurki inspirowane idiomem chopinowskim i/lub o cechach użytkowo-salonowych, (2) mazurki inspirowane idiomem góralskim, (3) mazurki o inspiracjach płynących z dwóch różnych źródeł, (4) mazurki zdradzające oddziały¬wanie inspiracji przeszłości na indywidualny warsztat kompozytorski, (5) mazurki z dominującymi cechami autorskiego warsztatu kompozytorskiego.