Liturgia w wolnych Kościołach protestanckich

Przedmiotem rozważań niniejszego artykułu jest próba analizy liturgii nabożeństwa wolnych Kościołów tradycji protestanckiej. W pierwszej części autor wyjaśnia relacje terminologiczne pomiędzy liturgią a służbą Bożą odwołując się do Kościoła pierwotnego i biblijnego dziedzictwa łączącego wszystkie chrześcijańskie tradycje. W kolejnych częściach autor podejmuje próbę zdefiniowania istoty nabożeństwa niedzielnego w wolnych Kościołach, skupiając się na dominujących cechach i głównych obrzędach. Zwraca uwagę, iż jedną z cech wyróżniających nabożeństwo jest „zaplanowana spontaniczność” (planned spontaneity), która określa relacje pomiędzy elementami stałymi nabożeństwa a jego nieprzewidywalnością. Od XVII wieku struktura nabożeństwa złożona z czytania Pisma, modlitw i refleksji nad Słowem Bożym nie uległa zmianie, ale pneumatologiczny dynamizm pozwala na spontaniczność pozostającą zawsze w ryzach boskich nakazów (divine ordinance). Ponadto nabożeństwo charakteryzuje m.in. biblicyzm, brak sztywnych formuł liturgicznych, wolne modlitwy, aktywny udział wiernych.

The subject under consideration in this article is the analysis of worship in Free Churches of the Protestant tradition. In the first part the author explains the relationship in terminology between the service of God and liturgy by referring to the early Church and the Biblical heritage that connects all Christian traditions. In the following parts the author attempts to define the essence of Sunday worship in Free Churches, focusing on dominant characteristics and main rituals. Th e author points out that one of the distinguishing features of the service is “planned spontaneity”, which defines the relationships between the components of a regular service and its unpredictability. Th e structure of worship which consists of Scripture reading, prayer and reflection on the Word of God has not changed since the 17th century, although spiritual dynamism allows for spontaneity that is always held in check by divine ordinance. In addition, worship is characterized, above all, by Biblicism, the lack of rigid liturgical formulas, spontaneousfree prayer and the active participation of the faithful.