Biblijna ekumenia hermeneutyk. Pytanie o specyfikę wczesnochrześcijańskiej egzegezy biblijnej

Autor artykułu pyta o specyficzne cechy wczesnochrześcijańskiej egzegezy biblijnej. Przedstawia wpierw zwięźle metody i zasady egzegezy żydowskiej czasów Nowego Testamentu, jako hermeneutyczne tło egzegezy chrześcijańskiej. W drugiej części zajmuje się sposobami interpretacji Biblii żydowskiej w nauczaniu Jezusa i apostołów, posługujących się żydowskimi metodami egzegetycznymi, ale także chrystologicznym wykładem Pism, jak dokumentuje to Nowy Testament. W ostatnim punkcie omówione są wyznaczniki wczesnochrześcijańskiego wykładu Biblii żydowskiej. Autor wymienia trzy cechy główne: charakter chrystologiczny, teologiczny i pneumatologiczny. W Piśmie Świętym nie ma sporów o metodologię biblijną, przeciwnie, można mówić o biblijnej ekumenii hermeneutyk, natomiast obecne są w niej żywe dyskusje na temat prawd Bożych, jaka jest wola Boża i jak najlepiej Bogu służyć. Z punktu widzenia współczesnych dyskusji hermeneutycznych najbardziej interesującą cechą wczesnochrześcijańskiej egzegezy biblijnej jest jej teologiczny i zaangażowany charakter, jej charakter normatywny, a nie deskryptywny, by posłużyć się terminologią teologiczną. Postulowana przez papieża Benedykta XVI hermeneutyka wiary, łącząca egzegezę historyczną i egzegezę teologiczną, nawiązuje do tej wielkiej tradycji hermeneutycznej egzegezy wczesnochrześcijańskiej.

The aim of the paper is to explore the determinants of early Christian exegesis in context of modern debate on biblical hermeneutics. Consequently, first at all the author discusses briefly the main Jewish methods of exegesis in the time of the New Testament as the hermeneutical background of early Christian exegesis. Then, he proceeds to present the early Christian exegesis of the Hebrew Bible: the Jewish methods employed by the authors in the New Testament as well as the christological exegesis of the Scripture in the teaching of Jesus and apostles. The last paragraph deals with the determinants of Christian interpretation of the Hebrew Bible. There are three main features: this exegesis is christological, theological and pneumatical. There is in the Bible no conflict on biblical methods of exegesis so we may speak about the biblical oecumene of different hermeneutics, but there is the question of biblical truth and the authentic human life of faith. So the most fascinating determinant of the early Christian exegesis for contemporary exegesis is especially its theological character and its primary determinative task, and not descriptive one. The hermeneutic of faith proposed by Benedict XVI, who employs complementarily historical exegesis and theological exegesis as well, leads back to this great hermeneutical tradition of the early Church.