Między Kartezjuszem a Berkeleyem. Zapomniany rozdział z dziejów brytyjskiej filozofii wczesnonowożytnej

Sedno artykułu stanowi postulat podjęcia badań zmierzających do rekonstrukcji dynamiki i immanentnej logiki rozwoju filozofii kartezjańskiej poprzez historyczno-teoretyczną analizę jednej z niezbadanych linii recepcji kartezjanizmu, wiodącej przez filozofię brytyjskich myślicieli minorum gentium: Arthura Colliera, Johna Norrisa, Richarda Burthogge’a etc. Przeanalizowanie poszczególnych stadiów ewolucji myśli postkartezjańskiej w ramach jednej tradycji intelektualno-kulturowej ma pozwolić na teoretyczno-historyczne ugruntowanie systemu Berkeleya (uznawanego za punkt kulminacyjny postkartezjańskiego idealizmu brytyjskiego), w nurcie szeroko rozumianej myśli kartezjańskiej, dostarczając tym samym przesłanek do ogólnych wniosków na temat logiki rozwoju systemów filozoficznych inspirowanych myślą Kartezjusza.

The aim of this paper is to suggest how the internal logic and dynamics of the development of Cartesian philosophy can be reconstructed by means of the historical-theoretical analysis of one of the most forgotten lines of reception of Cartesianism, leading through the philosophy of British thinkers minorum gentium: Arthur Collier, John Norris, Richard Burthogge etc. Such analysis of the particular stages of the evolution of post-Cartesian thought—within one intellectual-cultural context, makes it possible to situate Berkeley’s system (considered as a culminating point of the development of post-Cartesian British idealism) in the stream of the widely understood Cartesian thought. At the same time the analysis provides sufficient data to draw some general conclusions regarding the logic of the development of Cartesian-inspired philosophical systems.