Eriugenas De Praedestinatione: the Project of Rationalisation of Faith and its Critics

De praedestinatione Eriugeny miało być jego głosem w kontrowersji wywołanej przez Gottschalka z Orbais wokół predestynacji. Dzieło to, choć odrzucało poglądy Gottschalka na temat podwójnej predestynacji, spotkało się z ostrą krytyką i potępieniem. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy było niewątpliwie Eriugeny specyficzne rozumienie wolności woli, czemu przyjrzę się w innym tekście. Tutaj chciałabym się skupić na drugiej, istotnej przyczynie odrzucenia dzieła Eriugeny, którą był — jak sądzę — jego prescholastyczny projekt racjonalizacji wiary w duchu św. Augustyna, ale z zastosowaniem „metody” Boecjusza i Capelli. Wydaje się, że współcześni Eriugeny nie byli jeszcze gotowi na przyjęcie jego idei vera philosophia, która zarazem jest vera religio. Mistrzami Eriugeny byli tutaj Ojcowie Kościoła i jego intencją było kontynuowanie na swój własny sposób ich drogi zrozumienia wiary.

The De praedestinatione of John Scottus Eriugena was intended as a contribution to a controversy sparked off by Gottschalk of Orbais concerning predestination. This work met with trenchant criticism and condemnation even though it firmly rejected Gottschalk’s views on double predestination. One of the reasons for this hostile reception was undoubtedly Eriugena’s singular conception of the freedom of will, a subject I intend to discuss elsewhere. In the present text, however, I would like to focus on another important cause of the rejection of Eriugena’s treatise. In my opinion, this second reason was a pre-scholastic project of rationalization of the faith in the spirit of St. Augustine and using the method of Boethius and Martianus Capella. It would appear that Eriugena’s contemporaries were not ready for the favorable reception of his idea of the vera philosophia that was the same as the vera religio. Yet, as Goulven Madec once rightly observed, the vera ratio of Scotus was closely bound up with the lux mentium which is nothing else than God revealing himself in the human language of the Scriptures. Eriugena’s masters and models were the Church Fathers and his intention was to continue their efforts to achieve an understanding of the faith in his own, personal way.