Saula Smilansky’ego kłopoty z moralnością modlitwy prośby. Kilka uwag krytycznych

W niniejszym tekście próbuję krytycznie przeanalizować artykuł Saula Smilansky’ego o modlitwie prośby z punktu widzenia filozofii i teologii tomistycznej. Najbardziej kontrowersyjne wydają mi się następujące elementy: 1. Odmowa zastosowania zasady podwójnego skutku do jednego z opisanych w artykule przypadków. Uważam, że ta odmowa jest zakorzeniona w wątpliwym rozumieniu prawa do obrony samego siebie; 2. Niedocenienie roli sprawiedliwej kary w rządach Opatrzności; 3. Nieznajomość albo niechęć do wprowadzenia pojęcia „dopustu Bożego”; 4. Nie do końca trafne psychologiczne spostrzeżenia dotyczące ludzki modlących się do Boga o pomoc w skrajnie trudnych okolicznościach. Najogólniej rzecz ujmując, większość problemów poruszana przez Smilansky’ego tylko akcydentalnie dotyczy zagadnienia sensowności modlitwy prośby. Powstanie tych problemów wiąże się raczej z takimi a nie innymi rozwiązaniami problemów moralnych niż z modlitwą prośby jako taką.

This paper takes a Thomistic point of view to critically analyze several points of Saul Smilansky’s article on petitionary prayer. The most controversial aspects of Smilansky’s paper are as follows: 1. It seems that the author has some difficulties with the principle of double effect, because his understanding of the human right to self-defense is highly debatable. 2. The author fails to appreciate the role of just punishment. 3. Apparently, Smilansky doesn’t know or doesn’t accept the theology of God’s permission which narrows his view of the cases he discusses. 4. His psychological account of petitionary pray is far from convincing. Generally speaking, although the title cites petitionary prayer as its central problem, in fact the main controversies refer to moral questions which can be discussed without introducing the concept of God’s agency. In order to solve Smilansky’s paradoxes we should first answer these fundamental moral difficulties.