Brukselczyk ze Lwowa – szkic do portretu Leopolda Ungera

This article demonstrates the significance of Leopold Unger (1922–2011) as a journalist, commentator, columnist and essayist, whose professional activity was rooted in the history of Eastern Europe and the experience of Jews and dissidents subject to Soviet totalitarianism. Beginning with an overview of his life, the author presents the development of Unger’s career from two perspectives. The first is connected with the cities where Unger was active: from his early start in Bucharest, moving later to Warsaw and finally, as a political émigré, in Brussels. The second one focuses on the periodicals in which he worked: “Życie Warszawy”, the Belgian “Le Soir”, the Parisian “Kultura”, “International Herald Tribune” and “Gazeta Wyborcza”. Particular attention is given to the concept of Unger as an intruder (describing the specific relations between Unger and PRL [People’s Republic of Poland] after 1968, but also, in a more general sense, as a journalist investigating uneasy subjects) and a “Brusselian” (author of political essays published in Jerzy Giedroyc’s “Kultura”, considered nearly as important as the journalistic contribution of Juliusz Mieroszewski). The initial conclusions regarding Unger’s output also include remarks on his style and journalistic strategies.

W artykule przedstawiono znaczenie Leopolda Ungera (1922–2011) jako dziennikarza, komentatora, publicysty i eseisty, którego działalność zawodowa była zakorzeniona w historii Europy Wschodniej oraz doświadczeniach Żydów i dysydentów podlegających działaniom sowieckiego totalitaryzmu. Rozpoczynając od przywołania najważniejszych faktów z życiorysu Ungera, autorka ukazała rozwój jego kariery zawodowej z dwóch perspektyw. Pierwszej – związanej z miastami, w których Unger był aktywny: od początków jego działalności w Bukareszcie, przez późniejszą przeprowadzkę do Warszawy, po emigrację polityczną i wreszcie politycznej emigracji w Brukseli. Drugiej – skoncentrowanej na czasopismach, w których pracował: „Życiu Warszawy”, belgijskim „Le Soir”, paryskiej „Kulturze”, „International Herald Tribune” i „Gazecie Wyborczej”. Szczególną uwagę poświęcono koncepcji Ungera jako intruza (opisując specyficzne relacje między nim i władzami PRL po 1968 r., ale także, gdy rozumie się tę koncepcję w ogólniejszym sensie, przedstawiając Ungera jako dziennikarza podejmującego niełatwe tematy) i „Brukselczyka” (autora publikowanych w „Kulturze” Jerzego Giedroycia esejów politycznych, uważanych za niemal równie ważne jak publicystyczny wkład Juliusza Mieroszewskiego). Wstępne wnioski dotyczące dorobku Ungera zawierają także uwagi na temat jego stylu i strategii dziennikarskich.