Tatarszczyzna według Marcina Paszkowskiego. Prawda czy mit?

Marcin Paszkowski – XVII-wieczny „pisarz okolicznościowy”, chętnie podejmował w swych utworach tematykę wschodnią. W jednym ze swych dzieł, zatytułowanym Dzieje tureckie i utarczki kozackie z Tatary, wydanym w 1615 roku, w wierszowanej formie opowiedział o dwóch orientalnych nacjach – Turkach i Tatarach. W dziele tym opisy wydarzeń historycznych przeplatają się z charakterystyką obyczajów, religii, stylu życia czy też informacjami geograficznymi. Paszkowski próbuje przybliżyć polskiemu czytelnikowi obce i nieznane narody, ich kulturę, a nawet język. Praca tego autora zawiera liczne słownictwo tureckie, ułożone w formie rozmówek oraz polsko-tureckiego słowniczka. Czy wszystkie zawarte w tym dziele informacje są wiarygodne, zwłaszcza te opisujące Tatarów? Jaki obraz tatarszczyzny skreślił XVII-wieczny poeta? Celem niniejszego artykułu była próba odpowiedzi na postawione pytania.

Marcin Paszkowski – a 17th-century “occasional writer” willingly addresses Eastern issues in his works. In one of them entitled “Turkish History and Cossack Skirmishes with Tatars” (Krakow 1615), in poetic form he narrates events of two oriental nations: Turks and Tatars. In this work, the descriptions of historical events are intertwined with the characteristics of customs, religion, lifestyle or with geographical information. Paszkowski tries to familiarize the Polish reader with foreign and unknown nations, their culture and even language. Paszkowski’s work contains numerous Turkish vocabulary arranged in the form of a phrasebook and a Polish-Turkish dictionary. Is all the information contained in this work reliable, especially that describing the Tatars? What picture of the Tatars is drawn by the 17th-century poet? The article aims at answering these questions.