Buberowska krytyka „Boga filozofów”

Artykuł prezentuje M. Bubera († 1965) linie krytyki wybranych filozoficznych i psychologicznych koncepcji Absolutu. Autor dokonuje tego wprowadzając odróżnienie Boga uprzedmiotowionego (idea Absolutu obecna w określonymi systemie myśli) i Boga żywego (Bóg doświadczenia i dialogu). W artykule została przytoczona buberowska krytyka koncepcji myślicieli: B. Spinozy (zarzut redukcji Boga do sfery myśli i odmówienia mu osobowości), I. Kanta (krytyka sprowadzenia Boga do zasady moralnej i gwaranta szczęścia człowieka), G.W.F. Hegla (zarzut utożsamienia Boga z pojęciem), F. Nietzschego (krytyka śmierci Boga jako moralnego prawodawcy i ubóstwienia człowieka), H. Cohena (zarzut redukcji Boga do idei prawdy), H. Bergsona (krytyka idei Boga jako „wysiłku stwórczego”), M. Heideggera (zarzut przesunięcia Boga do ludzkiej sfery subiektywności oraz traktowanie Go jako idei), J.P. Sarte’a (krytyka opisu relacji między Bogiem a człowiekiem w formie podmiotowo-przedmiotowej, negowania podstawowego fakt ludzkiej egzystencji – „bycia danym”) oraz C.G. Junga (zarzut psychologizacji Boga oraz redukcji doświadczenia religijnego do psychologicznego).

The article presents Martin Buber’s († 1965) critique of selected lines of philosophical and psychological concept of the Absolute. The present author executes this task by introducing the distinction between objectified God (the idea of the Absolute present in certain system of thought) and the living God (the God of experience and dialogue). This article cites M. Buber’s criticism of thinkers’ concepts: B. Spinoza’s (the objection of reducing God to the realm of thoughts and the denial of His personality), I. Kant’s (the criticism of reducing God to moral principles and to the position of a guarantor of human happiness), G.W.F. Hegel’s (the objection of identifying God with the concept), F. Nietzsche’s (the criticism of the death of God – the moral legislator – and the deification of man), H. Cohen’s (the objection of reducing God to the idea of truth), H. Bergson’s (the critique of the idea of God – the “creative effort”), M. Heidegger’s (the complaint of shifting God to the human realm of subjectivity and treating Him as an idea), J.P. Sartre’s (the critics of descripting the relationship between God and man in a subject-object form and of denying the basic fact of the human existence: “being given”), and C.G. Jung’s (the complaint of psychologising God and of reducing the religious experience to a psychological one).