Wolność oczami dziecka – poznawcza reprezentacja wolności w średnim i późnym dzieciństwie

W artykule zaprezentowano wyniki badań nad poznawczą reprezentacją wolności u dzieci w średnim i późnym dzieciństwie, w oparciu o filozoficzne i psychologiczne rozumienie niniejszej problematyki. Podstawą rozważań były klasyczne: J. Piageta i L. Wygotskiego,i współczesne: A. Karmiloff- Smith, K. Nelson, J. Mandler modele reprezentacji oraz koncepcja budowania doświadczenia M. Tyszkowej. Wymienione koncepcje pozwalają ujmować reprezentację poznawczą w kategoriach specyficznie ludzkiego sposobu zdobywania wiedzy, który polega na ciągłej redeskrypcji posiadanych informacji. Badaniami objęto trzydzieścioro troje dzieci w wieku sześciu lat i trzydzieścioro jeden w wieku dziewięciu lat. Wykorzystana została metoda kliniczna Piageta w oparciu o stworzony kwestionariusz. Dzieci wymieniały skojarzenia ze słowem wolność, przedstawiały ją w sposób graficzny i prezentowały możliwość podejmowania decyzji w relacji z rodzicami. Zebrany materiał werbalny i niewerbalny pokazuje, że dzieci posługują się reprezentacjami wolności na poziomie ukrytym i jawnym.

The paper presents the results of research on cognitive representation of freedom in middle and late childhood, based on the philosophical and psychological understanding of the issue. The basis of the considerations were classic models of representation: J. Piaget and L. Wygotski, modern models: A. Karmiloff-Smith, K. Nelson, J. Mandler and theory of building the experience of M. Tyszkowa. These theories say that cognitive representation is uniquely human way of gaining knowledge which is connected with continuous redescription of obtained information. The research involved 33 six-year-old- and 31 nine-year-old children. Researchers used the Piaget’s clinical method which was based on a created questionnaire. The children’s task was to provide connotations with the word freedom, paint the freedom and tell about the possibility of making decisions in their relationship with parents.Obtained material (verbal and non-verbal) shows that children use the representations of freedom at the implicit and explicit level.