Zdolność rozpoznawania potrzeb innych ludzi przez dzieci przedszkolne

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy dzieci w wieku przedszkolnym potrafią rozpoznawać potrzeby innych osób, co jest koniecznym warunkiem do podejmowania zachowań prospołecznych. Literatura psychologiczna i pedagogiczna odpowiada twierdząco na te pytania, uważając, że jest to ważne zadanie w pracy opiekuńczo-wychowawczej zarówno dla rodziców, jak i placówek przedszkolnych. Dla zweryfikowania tego problemu przeprowadzono cząstkowe badania na populacji 72 przedszkolaków będących w wieku 5 i 6 lat. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, z użyciem kwestionariusza wywiadu, zawierającego test exempla ficta, składającego się z dwóch historyjek sytuacyjnych, ilustrowanych obrazkiem. Uzyskane wyniki potwierdziły zdolność do rozpoznawania potrzeb innych osób jako jednego ze składników postaw prospołecznych. Ustalono, że wpływają na to zarówno cechy indywidualne, jak i oddziaływania wychowawcze związane z funkcjonowaniem środowiska rodzinnego oraz przedszkola. Biorąc z kolei pod uwagę analizę motywacji, jakimi kierują się dzieci przedszkolne w podejmowaniu działań pomocowych, można stwierdzić, że największy procent dzieci działał z pobudek altruistycznych. Uzyskane wyniki pozwalają mieć zadowalające przeświadczenie, że dzieci 5- oraz 6-letnie są zdolne do niesienia pomocy innym, kierując się również dobrem drugiego człowieka.

The aim of this article is to answer the question of whether kindergarten children are able to recognize other people’s needs, a prerequisite for social behavior. Psychological and pedagogical literature vouch for that ability and state that teaching children to recognize other people’s needs is an important pedagogical task for both parents and the institution of the kindergarten. To verify that claim, a survey of 72 kindergarten children aged 5 and 6 was conducted and the diagnostic survey method employed included the exemlaficta test with 2 illustrated situational stories.. The results of the survey confirmed the ability to recognize other people’s needs as one of the components of social behavior. It was determined that it is influenced by both individual characteristics as well as the pedagogical impact connected to the family and kindergarten environment. Taking under consideration the analysis of children’s motivation when helping, it can be stated that most of the children were taking action due to altruistic motivations. The results lead to a satisfying conclusion that children aged 5 and 6 are able to provide help as a reaction to other people’s needs.