DOMY TURYSTYCZNO-WYPOCZYNKOWE TOWARZYSTWA NAUCZYCIELI SZKÓŁ ŚREDNICH I WYŻSZYCH OKRESU MIĘDZYWOJENNEGO

Z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku pojawiła się konieczność podjęcia zdecydowanych działań na rzecz tworzenia infrastruktury profilaktyki zdrowotnej i godnego wypoczynku. Tymczasem państwo polskie nie mogło przeznaczać znaczących środków na budowę sanatoriów, domów zdrowia czy domów wypoczynkowych. Na początku lat 20. XX wieku było już powszechnie wiadomo, że tego typu placówki i ośrodki będą w dużej mierze wznoszone i prowadzone w oparciu o system dobrowolnych opodatkowań obywateli polskich. Pierwsze tego typu inwestycje realizowały środowiska nauczycielskie. Około 6 tysięcy nauczycieli było zrzeszonych w Towarzystwie Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych (TNSŚiW). Inauguracyjną placówkę zbiorowego wypoczynku towarzystwo uruchomiło w 1929 roku na Helu, drugą w 1933 roku w Krynicy i trzecią w 1934 roku w Orłowie Morskim (dzisiejsza Gdynia). W toku przeprowadzonych badań akcja budowania własnych domów turystyczno-wypoczynkowych przez nauczycieli szkół średnich i wyższych jawi się nam jako dobrowolny, znaczący ruch społeczny, w którym ważną rolę pełnią też akcenty patriotyczno-obywatelskie.

When Poland regained its independence in 1918, there was a need to take decisive action to build health prevention and rest with dignity infrastructure. Meanwhile, the Polish State couldn’t allocate significant funds to build sanatoriums, health houses and holiday houses. At the beginning of the twenties of the twentieth century, it was already known that such institutions and centers would be largely, mostly erected and run on the basis of the voluntary tax system of Polish citizens. The first of this type of investment were carried out by teachers’ environments. Approximately 6,000 teachers were members of The High School and College Teachers’ Association. The association launched inaugural collective recreation facility in 1929 in Hel, second one in 1933 in Krynica and third one in 1934 in Orłowo Morskie (now Gdynia). In the course of the research, the action of building their own tourist houses by high school and college teachers, it appears to us as a voluntary, significant social movement where also patriotic-civil accents play an important role.