Dwa modele titoizmu. Lingwistyczne badania nad ideologią realnosocjalistycznej Jugosławii

Dyskurs polityczny państw zachodnich Bałkanów w latach 1945–1980 można nazwać ideologią titoizmu i przynajmniej po części scharakteryzować dzięki badaniu tekstów przemówień czy artykułów marszałka Josipa Broza-Tity. Uwzględniająca kontekst społeczno-polityczny analiza ilościowa występujących w nich słów kluczowych i kolokacji pozwala natomiast na wykrycie dwóch zasadniczych odmian tej ideologii (wcześniejszego, modelu N, odwołującego się do pojęcia „ludu, narodu” i późniejszego modelu Z, korzystającego z koncepcji „państwa” i „kraju”), których transformacja przebiegała w latach 50. i 60. XX w. Niniejszy artykuł stanowi próbę opisu obu modeli, ich metaforyki i głównych tematów przez pryzmat najczęstszych słów kluczowych i kolokacji.

Political discourse of the Western Balkan countries in the 1945–1980 period can be described as an ideology of Titoism and at least partially characterized by articles or speeches of marshall Josip Broz Tito. A quantitative analysis of its keywords and collocations that takes into account social and political context enables discovering two basic varieties of this ideology (an earlier one, N model, legitimized by the notion of ‘nation, people,’ and a later one, using the concept of ‘state’ and ‘country’), which transformed from one to another in the 1950s and 1960s. This article is an attempt to describe both models, their metaphors and the main topics through the most frequent keywords and collocations.