Działalność Józefa Polikarpa Brudzińskiego w latach 1915–1916

Józef P. Brudziński (1874–1917), doctor of medical sciences, in 1910–1916 organizer and chief physician of children’s hospital in Warsaw, has played an important role in Polish politics during World War I. After the commencement of war he was involved in work on organizing a Polish university in Warsaw, and after Warsaw was seized by German troops, he played an important role in the works of the Higher Schools Section of the Civic Committee, heading the University Commission. Appointed by the German authorities as rector of the re-established University in Warsaw, he played an enormous role in its organization and fi rst years of operation. Brudziński’s popularity in Warsaw, as well as his unequivocal position with respect to cooperation with Germany in scope of reconstruction of Polish state resulted in his appointment as Chairman of the City Council of Warsaw in July 1916. Despite some hesitation, he also agreed to lead Polish delegation to Berlin and Vienna, postulating establishing an autonomous Polish state and presenting Polish postulates to the governments of occupying forces. He participated in proclamation of the declaration of the two powers, known as the Act of 5th November. His political career gradually collapsed in 1917, as a result of lack of concessions for Polish aspirations on German side. Deteriorating health has determined Brudziński’s withdrawal from political activity Brudziński died on 18 December 1917. With his death, Poland has lost a great, promising social and political activist, with great organizational talents and personal authority.

Józef P. Brudziński (1874–1917), doktor medycyny, w latach 1910–1916 organizator i lekarz naczelny szpitala dziecięcego w Warszawie, odegrał istotną rolę w polityce polskiej w czasie I wojny światowej. Już po wybuchu wojny zaangażował się w prace nad kształtem polskiego uniwersytetu w Warszawie, a po zajęciu Warszawy przez Niemców odegrał istotną rolę w pracach Sekcji Szkół Wyższych Komitetu Obywatelskiego, kierując jej Komisją Uniwersytecką. Mianowany przez Niemców rektorem odtwarzanego w Warszawie Uniwersytetu odegrał ogromną rolę w jego organizacji i pierwszych latach działalności. Popularność Brudzińskiego w Warszawie oraz jednoznaczne opowiedzenie się przezeń za współpracą z Niemcami w działaniach na rzecz odbudowy państwa polskiego spowodowały, że w lipcu 1916 r. został mianowany przewodniczącym Rady miejskiej Warszawy. Mimo wahań zdecydował się także na przewodniczenie polskiej delegacji do Berlina i Wiednia, postulującej powołanie autonomicznego państwa polskiego i przedstawiającej rządom państw okupacyjnych polskie postulaty. Brał udział w ogłoszeniu deklaracji obu mocarstw – tzw. Aktu 5 Listopada. Jego kariera polityczna uległa stopniowemu załamaniu w 1917 r., w związku z brakiem ustępstw strony niemieckiej wobec polskich aspiracji. Pogarszający się stan zdrowia zadecydował o wycofaniu się Brudzińskiego z działalności politycznej. Brudziński zmarł 18 XII 1917 r. Polska straciła wówczas świetnie zapowiadającego się działacza społecznego i politycznego o wielkim talencie organizacyjnym i autorytecie osobistym.