Podróże edukacyjne zamożnej szlachty z województwa inflanckiego w XVIII wieku. Przykład Borchów i Hylzenów

The paper is intended to present foreign travels of the youth from two Polish-Livonian senator families, Borch and Hylzen. Dispersed and incomplete source base for research of this matter does not provide a foundation for far-going conclusions. Travels to Konigsberg University, taken at the end of 17th century (Johann von der Borch and Jerzy Konstanty Hylzen), Grand Tour type educational travels, lasting many months and even a number of years (Józef Henryk Borch, Józef Jerzy Hylzen and possibly his father, Jan August), or 7-year scientifi c escapade of Michał Jan Borch, going beyond the paradigm of traditional bachelor tour, prove, that the matter of education was a priority issue for Polish-Livonian elites and was treated with all seriousness and a lot of understanding. In terms of education levels, young scions of leading families of Livonian voivodship were on par with wealthy youths from other regions of 18th century Polish-Lithuanian state, and more, sometimes knowledge and social graces mastered by young Borchs and Hylzens could have been said to be on an even higher level.

Artykuł ma na celu przybliżenie zagranicznych podróży edukacyjnych młodzieży z dwóch polsko-inflanckich rodów senatorskich, Borchów i Hylzenów. Rozproszona i zdekompletowana podstawa źródłowa do badań nad tym zagadnieniem nie daje podstaw do wyciągania zbyt daleko idących wniosków. Notowane już jednak u schyłku XVII w. podróże na uniwersytet w Królewcu (Johann von der Borch i Jerzy Konstanty Hylzen), wielomiesięczne, czy nawet kilkuletnie wyprawy edukacyjne typu Grand Tour (Józef Henryk Borch, Józef Jerzy Hylzen i być może jego ojciec, Jan August), czy wreszcie 7-letnia eskapada naukowa Michała Jana Borcha, wykraczająca poza ramy tradycyjnej tury kawalerskiej dowodzą, iż kwestia edukacji była wśród polsko-inflanckich elit zagadnieniem priorytetowym, traktowanym z powagą i dużym zrozumieniem. Pod względem stopnia wykształcenia młodzi przedstawiciele czołowych rodów województwa inflanckiego nie ustępowali w XVIII w. zamożnej młodzieży z innych regionów państwa polsko-litewskiego, co więc, czasami nabyta przez młodych Borchów i Hylzenów wiedza czy ogłada towarzyska stać mogły nawet na wyższym poziomie.