Biblioteki stowarzyszeniowe we Włocławku w latach 1815–1918

We Włocławku, podobnie jak w innych miejscowościach Królestwa Polskiego, powstawały organizacje, których jednym z aspektów działań było budowanie tożsamości narodowej poprzez książkę i prasę. Były to związki zawodowe, organizacje dobroczynne, organizacje społeczne, spółdzielnie i stowarzyszenia gospodarcze. W swoich siedzibach lub specjalnie przeznaczonych do tego celu lokalach tworzono księgozbiory o charakterze zamkniętym, tylko dla ich członków, bądź otwartym – społecznym. W XIX i początkach XX w. w stolicy Kujaw wschodnich działały: towarzystwa dobroczynne, towarzystwa oświatowo-wychowawcze, organizacje towarzyskie (resursy), stowarzyszenia wzajemnej pomocy, towarzystwa biblioteczne, organizacje kulturalne, ochotnicze towarzystwa pożarne, stowarzyszenia spożywcze, kasy i towarzystwa kredytowe, towarzystwa sportowo-turystyczne i inne organizacje społeczne. W ramach 94 organizacji zostały utworzone 22 biblioteki i dwie czytelnie.

In Włocławek, as in other towns of the Polish Kingdom, there were formed organizations whose one aspect of the action was to build national identity through the book and the press. This could be trade unions, voluntary organizations, social organizations, cooperatives and business associations. In their premises or specially designed for these purposes premises created libraries closed only to their members, or open – social. In the nineteenth and early twentieth century in the capital of East Kujawy worked: charitable societies, educational organizations, an association of mutual assistance, cultural organizations, associations of libraries, volunteer company for fire-fighting, food associations, credit societies and sports-touristic and other social organizations. Unfortunately, only some of them have made the creation of a public library. There were 94 organizations, but only 22 had libraries and two reading rooms.