Einige Anmerkungen zu text(sorten)- und diskurslinguistischen Kooperationen in einem medialen Diskursausschnitt

Für den linguistisch orientierten Diskursbeschreiber steht außer Frage, dass textlinguistische und textsortenlinguistische Zugänge zur diskursiven Analysepraxis vordergründig und außerdem selbstverständlich sind. In diesem Sinne verstehen sich Konzepte der Inkorporierung von Textsortennetzen in die diskursanalytischen Projekte, die u. A. von Kirsten Adamzik formuliert werden, als Erweiterung der Kooperation zwischen der Text- und Diskurslinguistik. Vertikale wie horizontale Text(sorten)verschränkungen, aus denen sich ihre funktionale und/oder thematische Spezifik und Eigenart ergibt und aus denen die sog. kreative Komponente in einem gegebenen Diskurs oder Diskursausschnitt herausgearbeitet werden kann, können komplementär zur Diskurse determinierenden Iterativität von Phänomenen stehen, die sich aus dem Korpus ergibt. An einigen Exemplifizierungen aus dem in der deutschen und polnischen Presse u. a. im Jahre 2006 kreierten Diskursausschnitt zu Vertreibungen wird im vorliegenden Beitrag versucht, mögliche Ebenen für solche Kooperationen vorzuschlagen.

For a linguistics-oriented discourse researcher there is no doubt that the approach to analytical practice of discourse which is based on text linguistics and linguistics of text types lies in the centre of their attention and seems obvious. In this context the concepts of the incorporation of text types’ interrelations in discursive projects, formulated by Kirsten Adamzik, should be considered as anexpansion of the linguistic cooperation between text linguistics and discourse linguistics. Vertical and horizontal interrelations between text types give rise to their specific functional and/or thematic character. Moreover, in that way the creative components of text types can be developed in discourse analysis. All of them can be seen as complementary to the iterativity that forms a discourse in the analysed corpus. Based on the discourse on the so-called ‘expellees’, created by the Polish and German press in, e.g., 2006, the author will attempt to demonstrate some practical levels of such cooperation.

Dla lingwistycznie ukierunkowanego badacza dyskursu nie ulega wątpliwości, że wynikające z założeń lingwistyki tekstu i lingwistyki rodzaju tekstu podejście do analitycznej praktyki dyskursu jest pierwszoplanowe, i do tego oczywiste. W tym kontekście należy rozumieć koncepty włączenia sieci rodzajów tekstów do projektów analizujących dyskursy, sformułowane m. in. przez Kirsten Adamzik, jako rozszerzenie kooperacji między lingwistyką tekstu a lingwistyką dyskursu. Wertykalne i horyzontalne powiązania rodzajów tekstów, z których wynika funkcjonalna i/lub tematyczna specyfika, dzięki której można wypracować tzw. komponent kreatywny rodzaju tekstu w danym dyskursie lub jego fragmencie, mogą być komplementarne do iteratywności zjawisk dyskursywnych, wynikających z korpusu. Na kilku egzemplifikacjach z wycinka dyskursu na temat wypędzonych, kreowanego w polskiej i niemieckiej prasie m. in. w 2006 roku, zostanie podjęta próba wykazania kilku możliwych płaszczyzn owej kooperacji.