Wartościujące środki semantyczno-retoryczne w kontekście komunikacji medialnej na przykładzie francuskiego edytorialu

The paper aims to describe axiological structures in French socio-political editorials, analyzed in terms of their discursive mechanisms connected with the persuasive function of language. These mechanisms are realised through different semantic and rhetorical means of evaluation, among which the Author distinguished the following two types: axiological expressions (Moeschler 1985) and persuasive metaoperators (according to Awdiejew’s terminology 2004, 2007). The aforementioned means are embedded in the rhetorical context of media communication, based on unilateral and emotional arguments. The sixty articles analysed in the paper were culled from selected web pages of French journals and magazines (2005–2008) dealing with social, economic and political conflicts of interest between the French people and the government. By using the above-mentioned semantic and rhetorical means of evaluation that permit to simplify, categorize and distort the description of reality, journalists are able not only to construct but also to modify the axiological domain of editorials in order to influence readers’ feelings and opinions.

Celem artykułu jest próba opisu struktur aksjologicznych we francuskim artykule wstępnym (edytorialu) o tematyce społeczno-politycznej pod kątem występujących w nim mechanizmów dyskursywnych związanych z perswazyjną funkcją języka. Mechanizmy te realizowane są przez wartościujące środki semantyczno-retoryczne, wśród których Autorka wyróżniła wyrażenia wartościujące (Moeschler 1985) oraz metaoperatory perswazyjne (Awdiejew 2004, 2007). Wspomniane środki wpisują się w retoryczny kontekst komunikacji medialnej, opartej na argumentacji jednokierunkowej i emocjonalnej. Zebrany korpus składa się z sześćdziesięciu edytoriali, zaczerpniętych ze stron internetowych francuskich czasopism, opisujących konflikt interesów społeczno-ekonomicznych i polityczno-ekonomicznych (lata 2005-2008) na linii społeczeństwo-rząd. Dzięki zastosowaniu różnych wartościujących środków semantyczno-retorycznych, pozwalających na dokonanie uproszczeń, skategoryzowanie oraz zniekształcenie opisu rzeczywistości, dziennikarze są w stanie nie tylko konstruować, ale też modyfikować aksjologiczną dziedzinę edytorialu po to, by wpływać na opinie i uczucia czytelników. odbiorcy dla prezentowanych opinii.

Das Ziel des vorliegenden Beitrags ist die Beschreibung der axiologischen Strukturen des Leitartikels/Editorials im Französischen, der der sozial-politischen Thematik gewidmet ist. Die Aufmerksamkeit wird dabei auf die Diskursmechanismen gelenkt, die mit der persuasiven Funktion der Sprache verbunden sind. Unter diesen Mechanismen versteht die Autorin des vorliegenden Beitrags u. a. bewertende Ausdrücke (Moeschler, 1985) und persuasive Metaoperatoren (Awdiejew 2004, 2007). Diese sprachlichen Mittel bilden den rhetorischen Kontext der medialen Kommunikation, die auf der einseitigen und emotionalsgeladenen Argumentation basiert. Das gesammelte Analysekorpus besteht aus sechzig Leitartikels/Editorials, die auf den Internetseiten der analysierten Zeitungen zu finden sind. Ihre Thematik betrifft die sozial-politisch-ökonomische Problematik aus den Jahren 2005-2008. In den analysierten Texten haben die Journalisten verschiedene Bewertungsmittel eingesetzt, die u. a. der Vereinfachung, Kategorisierung, Entstellung der beschriebenen Wirklichkeit dienen. Durch diese Mittel sind die Journalisten imstande, den axiologischen Inhalt des Leitartikels/Editorials zu modifizieren und dadurch die Meinungen der Leser zu beeinflussen.