Edukacja i szkolenie w dziejach polskiej spółdzielczości

Celem artykułu jest przedstawienie roli działalności edukacyjnej w historii spółdzielczości polskiej w okresie do drugiej wojny światowej na tle takiej działalności prowadzonej w innych krajach europejskich. Artykuł przypomina miejsce edukacji w różnych sformułowaniach zasad spółdzielczych oraz w różnych prądach ideowych spółdzielczości i wskazuje, jak działalność szkoleniowa realizowana była przez spółdzielnie na ziemiach polskich w okresie zaborów, w czasach II RP oraz podczas drugiej wojny światowej. Na zakończenie, nawiązując do znacznego ograniczenia tej działalności po 1989 roku, formułuje tezę o konieczności odbudowy i rozwoju systemu edukacji spółdzielczej nie tylko dla samych przedstawicieli spółdzielni, ale również dla szerszego społeczeństwa, a zwłaszcza młodzieży.

This paper aims to present the role of educational activities in the history of Polish cooperative movement before World War 2 at the background of such activities conducted in other European countries. The paper mentions the place of education in different conceptualizations of Cooperative Principles as well as in various ideological trends of the cooperative movement. It indicates how educational activity was implemented on the territory of Poland in the period of partitions (before World War 1), in the period of independent Polish Republic (1918 – 1939) and during World War 2. In conclusion, while referring to the dramatic reduction of this activity since 1989, when the system transformation began in Poland, the article argues that it is indispensable to rebuild and develop the system of cooperative education not only for the representatives of cooperatives themselves, but also for the general society and in particular for young people.