Pojęcie pomocy publicznej dla przedsiębiorców w świetle prawa Unii Europejskiej ( cz. I )

Jednym z najistotniejszych zagadnień w prawie administracyjnym gospodarczym jest kwestia zakresu, w jakim państwo powinno ponosić odpowiedzialność za przebieg procesów gospodarczych. Zagadnienie to jest szczególnie aktualne w warunkach demokratycznego państwa o gospodarce rynkowej, gdyż w państwie takim podstawowym wyznacznikiem wszelkich działań władzy publicznej pozostaje porządek prawny. Odpowiedź na pytanie o rolę państwa w gospodarce jest zatem każdorazowo warunkowana treścią konkretnych norm prawnych, dopuszczających bądź wykluczających określoną aktywność podmiotów reprezentujących państwo. Istnieje wiele sytuacji, w których państwo musi wręcz substytuować mechanizm wolnorynkowy i wpływać na decyzje uczestników obrotu gospodarczego. Uprawnione wydaje się mówienie wówczas o tzw. porządku rynkowym, czyli zespole środków prawnych zwierzchniego nadzoru nad rynkiem ( określanym też niekiedy mianem państwowego kierownictwa gospodarczego ). Nadzór ów wynika z przepisów prawa publicznego i wiąże się z uporządkowaniem konkurencji, co w założeniu ma doprowadzić do osiągnięcia pożądanych celów społeczno- -gospodarczych. Właśnie w takiej optyce należałoby rozpatrywać pomoc publiczną ( pomoc państwa ), ponieważ nie jest ona wynikiem działania naturalnych praw rządzących rynkiem, lecz jawi się jako rezultat stymulujących zachowań państwa, które w interesie publicznym próbuje wpływać na efektywność gospodarowania przedsiębiorców. Pomoc tę, traktowaną właśnie jako określony rodzaj funkcji państwa, należy pojmować niezwykle szeroko, obejmując tym pojęciem wszelkie środki, za pomocą których państwo wspiera działalność prywatnych i publicznych przedsiębiorstw, dążąc w ten sposób do osiągnięcia zamierzonych społeczno-gospodarczych celów. Od pojęcia „pomocy państwa”, używanego na oznaczenie odrębnej funkcji państwa ( pomoc sensu largo ), należałoby bardzo wyraźnie odróżnić pojęcie pomocy państwa traktowane jako pojęcie prawa unijnego występujące w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W tym drugim rozumieniu pomoc państwa jest w sensie zakresowym węższa od pojęcia pomocy państwa sensu largo. Właśnie to drugie rozumienie pojęcia „pomoc państwa” jest przedmiotem rozważań prowadzonych w niniejszym opracowaniu.

The main objective of the EU regulation concerning the state aid is the protection of the unified market competition against distortions caused by the state aid implementation. The analysis of TFEU provisions leads to conclusions that the injuriousness of state aid is not a strict and unfamiliar notion. On the contrary, it is the conventional issue which depends on whether the aid given by each member state to its traders, businesses or regions is harmful for a domestic market or it is propitious for the collective interests of all states that belong to such market. The matters presented in this article are extremely important not only from the theoretical, but also from the practical point of view. The relevant legal qualification of specific intervention measures, which are utilized by the EU law. Any such activity which exceeds the legal frames may cause the disruption within the EU common market and imperil those values which are at the root of European Union functioning.