Efekty brzegowe w doświadczeniach z mieszankami owsa i łubinu żółtego. Cz.I. Zasięg efektu brzegowego

W latach 2004-2006 w Stacji Badawczej w Mochełku (53o13’ N; 17o51’E), należącej do Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy przeprowadzono ścisłe doświadczenie polowe, mające na celu poznanie zasięgu efektu brzegowego w mieszance owsa z łubinem żółtym w zależności od szerokości ścieżki rozdzielającej poletka. Doświadczenie założono w układzie losowanych podbloków w 3 powtórzeniach. Czynnikiem pierwszego rzędu była szerokość ścieżki (25; 37,5; 50 cm), a drugiego rzędu – odległość rzędu roślin od ścieżki (cztery rzędy co 12,5 cm w głąb poletka). Stwierdzono, że w mieszance rośliny owsa i łubinu żółtego silnie reagują na sąsiedztwo ścieżek rozdzielających poletka doświadczalne, wytwarzając dorodniejsze organy wegetatywne i generatywne na skraju niż wewnątrz poletek. Zasięg efektu brzegowego, ujawniającego się w cechach roślin oraz w plonie mieszanki, dotyczy rzędu roślin bezpośrednio sąsiadującego ze ścieżką, a pod względem niektórych cech także rzędu drugiego – odległego o 12,5 cm od ścieżki. Efekty brzegowe plonu owsa w mieszance i plonu mieszanki nasilają się wraz ze zwiększaniem szerokości ścieżki do około 37 cm, natomiast dalsze jej poszerzanie nie ma istotnego znaczenia.

In 2004-2006, strict field trials were carried out at the Research Station in Mochełek (53o13’ N; 17o51’ E) owned by the University of Technology and Life Sciences in Bydgoszcz in order to determine the range of border effect depending on the width of a path that splits the experimental plots. The test plants were oat and yellow lupine grown in mixture. The experiment was established as the split-plot layout with three replicates. The main experimental factor was the path width (25, 37.5 and 50 cm) and the secondary factor was the distance of plant row from the path (four rows 12.5 cm apart inwards). It was found that in mixture both oats and yellow lupine plants strongly responded to the path that split experimental plots. This border effect was assessed by measurements of the vegetative and generative organs. The range of border effect, which was expressed in plant characteristics and mixture yield, was detected mostly in the row adjacent to the path. However, some characteristics of plants indicated that border effect ranged up to the second row, which was 12.5 cm from the path. The border effect in grain yield of oat and in the total yield of mixture enhanced as the width of path increased to 37 cm.