Kulturowe bariery w procesie artykulacji interesów grupowych

Autor stawia tezę dotyczącą kulturowych źródeł strukturalnych cech obecnej postaci systemu reprezentacji interesów grupowych w Polsce. Wskazuje na znaczenie czynników długiego trwania. Szczególną rolę przypisuje myśli i ideologii romantycznej, która okazała się trwałym wpływem w Polsce. Wytworzyła trajektorię, na której kształtowały się pojęcia i instytucje, w tym pewne odruchowe reakcje w sferze relacji między grupami interesów. Zaowocowały one specyficznym podejściem do przetargów interesów. Kluczowe było to, że ta ideologia daleka była od rozumienia społeczeństwa jako kontraktu między grupami reprezentującymi odrębne interesy. Oznaczało to, że trudna do uformowania była płaszczyzna myślowa, która sprzyjałaby rozumieniu zróżnicowania ludzkich interesów i tym samym ich godzenia interesów w oparciu o uzgodnione zasady. Ponadto autor wskazuje na znaczenie czynników socjologicznych, czyli na cechy struktury społecznej i relacji społecznych w Polsce kształtujących się przez długie odcinki czasu. Wskazuje na znaczenie zjawisk, które uznawane są za pochodną tak zwanej próżni socjologicznej. Porusza zagadnienie tradycyjnie wysokiego poziomu konfliktowości w polskim społeczeństwie, przewagi konfliktów ideologicznych nad sporami o interesy materialne. Autor charakteryzuje również generalne cechy systemu artykulacji interesów. Wskazuje na takie jego cechy, jak silna polaryzacja, konfrontacyjność, pojmowanie interesów w sposób egzystencjalny. Za bezpośrednie źródło tego stanu rzeczy uznaje słabe zapośredniczenie systemu w szeroko akceptowanych regułach i normach.

The author offers the thesis relating to the cultural roots of structural characteristics of the current form of the interest representation in Poland. He claims the importance of the long-term factors in the history and underlines the role played by the ideology of romanticism which had an significant influence over Poland. It created the trajectory shaping notions and institutions including some of gut reactions in the area of relations among interest groups. The key fact was that this ideology was far away from understanding a society as social contract among different interest groups. As a result the rules of collective thinking were very difficult to establish in such a way which would be conducive to rules-based collective bargaining. Moreover, the author points out at the importance of sociological factors including the characteristics of social structure and social relations shaped during the long periods of time. He underlines the importance of the social phenomenons which are the outcome of social vacuum like a long tradition of confrontation-based social relations in the Polish society, predominance of ideological conflicts over material ones. The author characterizes also a general components of interest articulation with the essential features like strong interest polarization, confrontational tendencies, existential types of interests. All of that result from weakly rooted social norm and rules.