R. Edward Freeman wobec koncepcji interesariusza. W obronie przekonań normatywnych uczestników życia gospodarczego

Badania nad koncepcją interesariusza R. Edwarda Freemana obejmują dwa zagadnienia. Pierwsze z nich odnosi się historii tej propozycji. W kolejnych etapach postępowania badawczego – prowadzonego przez Freemana – zyskuje na znaczeniu refleksja etyczna nad interesariuszem. Umożliwia ona szacowanie ryzyka, jakie stwarza interesariusz, zwracając się przeciwko przedsiębiorstwu. Kluczowe znaczenie ma pytanie, kiedy może on liczyć na wsparcie opinii publicznej. Doprecyzowując myśl należy ustalić, co sprawia, że społeczne otoczenie interesariusza identyfikuje się z nim oraz jego roszczeniami. Drugie zagadnienie dotyczy właściwego doboru środków etycznych. Podążając tropem Freemana, akcent pada najpierw na filozofię transcendentalną. Wynikiem współpracy Freemana z Evanem jest skojarzenie kantowskiej metafizyki moralności ze społecznymi przekonaniami o tym, jak być powinno (czy przynajmniej z wiedzą o zasadach ich kształtowania się). Niestety to rozwiązanie napotyka przeszkody aplikacyjne stawiające pod znakiem zapytania jego przydatność. Z tego powodu Freeman sięga po konstruktywistyczne narzędzie. Traktując normę etyczną jako przedmiot społecznych uzgodnień, odtwarza on ewoluujące kryterium poparcia dla interesariusza. Instrumentalnym zastosowaniom rzeczonego kryterium towarzyszy wątpliwość co do jego reprezentatywności (umocowania epistemologicznego). Stąd potrzeba wytyczenia granic, w których znajdowałoby ono zastosowanie niebudzące (poznawczych) kontrowersji.

The purpose of the article is twofold. Firstly, it refers to the stakeholder theory by R. Edward Freeman, that is to say, the stages of its development. The focus of attention is relationship between rules of management and ethics. The reflection of the second kind seems to be useless as long as one does not take into consideration the stakeholder opposition risk. It leads to the question when a stakeholders can expect support from public opinion, in other words, when society – at large or in particular – identifies itself with stakeholders involved into conflict with a company. This is the second purpose of the article. If ethics is treated as a tool to examine stakeholder opposition risk, then one need to determine which ethical proposition may be taken as the prognostic tool (of this kind)? The first answer given be Freeman is the transcendental one. Freeman and Evan believe that Kant`s metaphysics of morals is identical with moral expectations of a definite society or at least gives comprehensive informations on this. Alas, this solution meets applied problems which make it useless in management practice. Therefore Freeman, finally chooses different ethical criterion. In the use of constructive norms of ethical correctness he is going to establish when a stakeholders can expect support from their socio-economic partners. This constructive proposition is a subject to further analysis in the article.