Między encyklopedyczną niewiedzą a kompetencją mniemaną, czyli manowce aksjologiczne polskiej krytyki przede wszystkim rockowej

Po wstępnych uwagach na temat niezbędności refleksji aksjologicznej w pracy krytyka poważnie traktującego swą profesję, podejmiemy tu próbę oceny, jak dalece owa refleksja jest obecna w rodzimej krytyce rockowej – z niezbędnymi odniesieniami do publicystyki poświęconej jazzowi, a nawet muzyce klasycznej. Jak się okaże, pojęcia owej refleksji w danym odniesieniu trudno używać w sposób poważny – zważywszy, że optyka, w jakiej tak zwani rodzimi krytycy postrzegają omawiane produkcje muzyczne, określona jest zasadniczo albo przez „encyklopedyczny” obiektywizm, skutecznie zapobiegający wszelkim próbom wartościującej hierarchizacji, albo przez naiwny subiektywizm, implikujący brak realnych kompetencji muzykoznawczych i wyrażający się w pisaniu nie tyle o muzyce, ile o ewokowanych przez nią reakcjach piszącego, rozumianych raczej w irracjonalny sposób uczuciowy czy wręcz fizjologiczny niż intelektualny – albo wreszcie przez kompetencję mniemaną, która znajduje wyraz w formułowaniu osądów, także wartościujących, na podstawie wiedzy w najlepszym razie niepełnej. W konkluzji spróbujemy przedstawić warunki minimum, jakie aksjologicznie świadomy publicysta powinien spełniać.

After initial observations concerning the necessity of axiological assessments (value judgements) in the work of any critic or musical journalist seriously treating his profession, we shall attempt to establish to what extent these judgements are to be found in Polish rock journalism (with necessary references to jazz or classical music criticism). As shall be seen, using the term „axiological assessment” in an academically serious manner is virtually impossible in this field – considering that, in their value judgements, the so called Polish rock critics generally assume either the perspective of „encyclopedic” objectivism that efficiently prevents any attempts at axiological classification, or the stance of naive subjectivism that implies the lack of any musicological competence whatsoever and results in writing about the purely emotional, if not physiological reactions of a journalist/critic to the music under dicussion rather than about the music itself. Separate attention shall be devoted to the critical „competence supposed” that is generally exemplified by formulating value judgements by the authors who lack the sufficient knowledge of the essence and/or possible contexts of the musical matter in question. In conclusion, we shall attempt to identify the basic conditions of axiological consciousness that any reliable journalist/critic should fulfill.