Postawa nadmiernie wymagająca i niekonsekwentna rodziców a lęk i poczucie własnej skuteczności u zawodników w sporcie kwalifikowanym

Cel badań. Powodzenie w sporcie oraz postawa wobec uprawianej dyscypliny zależą od środowiska rodzinnego. Rodzice uczą dziecko właściwych postaw i motywują do podejmowania kolejnych wyzwań. Celem pracy było sprawdzenie różnic międzypłciowych w retrospektywnej ocenie postaw rodzicielskich, lęku i poczucia własnej skuteczności u zawodników w sporcie kwalifikowanym. Kolejny cel stanowiło określenie, czy istnieją u tych zawodników korelacje pomiędzy retrospektywną oceną postaw rodzicielskich a lękiem i poczuciem własnej skuteczności. Materiał i metody. Grupa badana obejmowała 53 zawodniczki i 46 zawodników AZS AWF Warszawa. Uczestników proszono o wypełnienie 3 kwestionariuszy (KPR-Roc, STAI, GSES). Na podstawie uzyskanych wyników przeprowadzono porównanie oraz wyznaczono korelacje. Wyniki. Zaobserwowano istotne różnice międzypłciowe w zakresie skali Ojciec – postawa nadmiernie ochraniająca (p < 0,05), lęku jako cechy (p < 0,05) i poczucia własnej skuteczności (p < 0,05). Wystąpił też ujemny związek między postawą akceptacji u matki a lękiem jako stanem (p < 0,05) oraz między postawą autonomii u matki a lękiem jako stanem (p < 0,05) w grupie kobiet. Postawa niekonsekwentna ojca była dodatnio związana z lękiem jako cechą (p < 0,05). Postawa niekonsekwentna matki korelowała z lękiem jako stanem (p < 0,01) i lękiem jako cechą (p < 0,05). Stwierdzono ujemną korelację postawy autonomii ojca z lękiem jako cechą (p < 0,01). Wnioski. Zawodniczki praktycznie nie różniły się od zawodników w sporcie kwalifikowanym pod względem oceny retrospektywnej postaw rodzicielskich, występowały natomiast różnice w skali lęku jako cechy i w poczuciu własnej skuteczności. Postawa nadmiernie wymagająca oraz niekonsekwentna rodziców korelowały z lękiem dodatnio, natomiast postawa autonomii i akceptacji – ujemnie.

Background. Success in sport depends on the family environment. The aim of the paper was to verify sex differences in the retrospective assessment of parental attitudes, anxiety, and self-efficacy in semi-professional competitors. Another goal consisted in checking if there were correlations between the retrospective assessment of parental attitudes and the anxiety and self-efficacy among semi-professional athletes. Material and methods. The research involved 99 athletes of AZS AWF Warsaw. They were asked to complete 3 questionnaires (KPR-Roc, STAI, GSES). On the basis of the results, a comparison was performed and correlations were determined. Results. Significant between-sex differences were observed in the scales of Father: an overly protective attitude (p < 0.05), anxiety as a trait (p < 0.05), and self-efficacy (p < 0.05). Among women, there was a negative relationship between mother’s attitude of acceptance and mother’s attitude of autonomy – and anxiety as a state (p < 0.05). Father’s attitude of inconsistency turned out positively related to anxiety as a trait (p < 0.05). Mother’s attitude of inconsistency correlated with anxiety as a state (p < 0.01) and anxiety as a trait (p < 0.05). A negative correlation was found between father’s attitude of autonomy and anxiety as a trait (p < 0.01). Conclusions. Female semi-professional athletes practically did not differ from males in terms of the retrospective assessment of parental attitudes, but there were differences concerning anxiety as a trait and self-efficacy. An overly demanding and inconsistent parental attitude correlated positively with anxiety, while the attitude of autonomy and acceptance – negatively.