Szczecińskie kolarstwo w okresie reorganizacji polskiego sportu w latach 1949–1951

Cel badań. Celem pracy jest ukazanie rozwoju szczecińskiego kolarstwa w okresie reorganizacji polskiego sportu w latach 1949–1951 na wzór radziecki, roli polityki władz oraz samego środowiska działaczy kolarskich w sportowej aktywizacji młodzieży. Przedstawiono znaczące osiągnięcia szczecińskiego kolarstwa, a także omówili społeczne i polityczne warunki, które istotnie wpływały na kształtowanie się tej dyscypliny sportu na tym terenie. Materiał i metody. Szczegółowej analizie poddano źródła archiwalne, prasowe, wydawnictwa drukowane, literaturę przedmiotu i zbiory prywatne. Zastosowano metodę indukcji i dedukcji. Wyniki. Badania wykazały wpływ polityki władz, zmierzającej do przyjęcia radzieckiego modelu kultury fizycznej, na rozwój kolarstwa w środowisku szczecińskim. Szczególnie istotne było umasowienie tej dyscypliny sportu, w tym próba upowszechnienia kolarstwa na zachodniopomorskich terenach wiejskich. Jednocześnie włączano środowiska sportowe do działań indoktrynacji społeczeństwa. Działacze i zawodnicy byli angażowani do prac społecznych i uroczystości państwowych. Niemniej najważniejszym zadaniem pozostawała skuteczna rywalizacja w wyścigach, organizowanych zwykle z okazji świąt państwowych, partyjnych lub inicjowanych w celach propagandowych. Wnioski. Wysoki poziom szczecińskiego kolarstwa wynikał z przedwojennych tradycji uprawiania tego sportu, jego rosnącej popularności, ale także z organizacyjnej pomocy władz i finansowania przez nie rozwoju omawianej dyscypliny. Sukcesy zaczynali odnosić zawodnicy rozpoczynający kariery zwykle już po II wojnie światowej, dla których kolarstwo był pasją niezależną od nacisków politycznych i ideologicznych.

Background. The aim of the paper is showing the development of cycling in Szczecin in the period of Polish sport reorganization in accordance with the Soviet pattern in years 1949–1951, as well as the role of the authorities’ policy and cycling activist environment in motivating youths to play sports. The authors presented significant achievements of cycling in Szczecin and pointed at the social and political conditions which significantly influenced shaping the discipline in the discussed area. Material and methods. A detailed analysis of archival, press, and printed sources, subject literature, as well as private collections was performed. Induction and deduction methods were applied. Results. The research showed the influence of the authorities’ policy aiming to adopt the Soviet model of physical culture on cycling development in the Szczecin environment. The most significant aspect was popularization of this sports discipline, including the trial to spread cycling in the West Pomeranian rural areas. At the same time, however, the sports environment was being involved in the indoctrination activities. Activists and contestants were engaged in social work and state celebrations. Nonetheless, the most important goal was effective rivalry at competitions, usually organized to celebrate state or party occasions or to achieve propaganda purposes. Conclusions. The cycling level in Szczecin resulted from the pre-war traditions, the growing popularity of sport, but also from the organizational support from the authorities and specific financial outlays. Players starting their sports careers already after the II World War, for whom sport was a passion independent of political and ideological pressure, began succeeding.