W listopadzie 2015 roku Zygmunt Bauman obchodził
90. urodziny, będąc przy tym jak zwykle
żywotnym, produktywnym i inteligentnym. Po ponad 70 opublikowanych książkach, z których
każda analizuje jeden temat i otwiera drzwi na wszystkie strony, jego praca pozostaje istotnym
punktem odniesienia w socjologii. Bauman nadal jest jednym z najbardziej elektryzujących
socjologów, jednym z najbłyskotliwszych i najbardziej elastycznych myślicieli w swym pokoleniu.
Wyjaśnia to, dlaczego niektórzy komentatorzy uznali go za jednego z najważniejszych żyjących
socjologów. Gwoli ścisłości, jego prace poddane zostały również
zdecydowanej krytyce. Po
zarysowaniu rozumowania umniejszających jego dokonania w niniejszym artykule rozwija się
myśl, że więcej ona mówi o stanie obecnej kultury w socjologii niż
jakości pracy Baumana. Sposób
praktykowania swego rzemiosła przez Baumana można uznać
za osobliwy, nie jest on jednak w
socjologii niczym nowym. Inni ważni socjologowie – Marks, Simmel, Weber – byli również
nonkonformistami, lecz we współczesnym świecie Bauman jest wyjątkiem. Bauman, jak i inni
ważni nonkonformiści, jest wytworem własnej niezwykłej biografii. Podobnie jak niektórzy z nich
potrafił
on wykorzystać
podwójną
wizję
emigranta, która wyostrzyła jego osobistąświadomość
wieloznaczności nowoczesności. W tekście ukazuje się, że socjologia w rękach Baumana tworzy
odmienną
mapę
kognitywną
tego, co zwykli ludzi uznają
za rzeczywistość, zaś
my wszyscy
bierzemy za oczywistość. Punktem wyjścia jego pracy jest hermeneutyczne zrozumienie
przygodności i wieloznaczności strumienia życia. Baumanowskie metafory opisujące tę
nowoczesność
są
mesjanistyczne i ekologiczne: ratują
pewną
odmianę
socjologii, która jest
zagrożonym gatunkiem. Ostatnia część
artykułu rzuca wyzwanie tendencji krytyków Baumana,
wedle których ostateczną
ochroną
socjologii jako dyscypliny akademickiej leży poza władzą
społeczną, znajdując się
we władzy tego, co obiektywne. Bauman zajmuje odmienne stanowisko,
jego socjologia bowiem rozpościera się
między dwiema „rzeczywistościami” – hermeneutyczną
socjologią
i socjologiczną
hermeneutyką. Wskutek nieustannego procesu wymiany między nimi,
potrafi on „odkryć
to, co istnieje”. Oto poczucie wolności, które promieniuje z dialektyki, która cechuje jego dzieło.
Zygmunt Bauman turned 90 years of age in November 2015, as vital, productive, and intelligently
alive as ever. After more than seventy books written over five decades, each one taking a single
subject and finding doors to open in all directions, his work remains an essential reference point in
sociology. Bauman continues to be one of most electrifying writers in sociology, among the
sharpest and most supple thinkers of his generation. This explains why some commentators have
described him as the most important living sociologist. Yet his work has also come in for some
severe critique. After outlining what his detractors have had to say, the view developed in this
article is that generally speaking this criticism says more about present culture in sociology than it
does about the quality of the work as such. The way in which Bauman practices his craft may have
the appearance of idiosyncrasy, yet nothing about it is unusual; it has had a previous life in
sociology. Other important sociologists have played the same nonconformist game that Bauman
plays – Marx, Simmel, Weber – but none in the contemporary period. It is explained that in
common with other important nonconformists Bauman is a product of his own unusual biography.
And like some of them he has also been able to take the advantage of an émigré’s double vision
which has sharpened his personal awareness of the ambivalence of modernity. It is subsequently
demonstrated that in Bauman’s hands sociology is compelled into a different cognitive mapping of
what we ordinarily understand as reality, the one we all experience and take for granted. What we
find in his work is the demand that sociology begin with a hermeneutic understanding of the
contingency and ambivalence of life’s flux. It is argued thereafter that the metaphors Bauman uses
to describe this modernity are messianic and ecological: they are saving a certain kind of sociology,
an endangered species. The final part of the article challenges the tendency of Bauman’s critics to
assume that the ultimate defence of sociology as an academic discipline lies in an authority beyond
that of society – the authority of the objective is. It is argued that Bauman leaves no room for such
an authority since his sociology is established between two ‘realities’ – hermeneutic sociology and
sociological hermeneutics. As a result of a continuous reciprocal process between the two, he is
able to ‘disclose that which exists’. And it is the sense of freedom emanating from this dialectic that
he communicates in his work.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies
Informacja
SZANOWNI CZYTELNICY!
UPRZEJMIE INFORMUJEMY, ŻE BIBLIOTEKA FUNKCJONUJE W NASTĘPUJĄCYCH GODZINACH:
Wypożyczalnia i Czytelnia Główna: poniedziałek – piątek od 9.00 do 19.00