Podczas gdy w przeszłości place zabaw były zazwyczaj przeznaczone tylko dla dzieci, dziś możemy
obserwować więcej miejsc publicznych, terenów sportu i wypoczynku przeznaczonych dla wszystkich
grup wiekowych, w tym osób dorosłych i w wieku podeszłym. Tradycyjne place zabaw wyposażone
są w sprzęt rekreacyjny adresowany do użytkowników najmłodszych: huśtawki, zjeżdżalnie i karuzele,
natomiast place zabaw o charakterze uniwersalnym mają również wyposażenie atrakcyjne dla osób
dorosłych, takie jak boisko do koszykówki czy szachy. Te udogodnienia pozwalają rodzinom spędzać
czas wspólnie, rozwijać koordynację fizyczną, siłę, elastyczność poczucia własnej wartości i umiejętności
społeczne, a także zapewnić rekreację i przyjemność. Na podstawie publicznych placów zabaw mieszczących
się w Warszawie autorzy próbowali odpowiedzieć na następujące pytania: które urządzenia
pomagają pobudzać i rozwijać umiejętności społeczne, umysłowe i fizyczne oraz jakie są najczęstsze
sugestie użytkowników w sprawie zmian i ulepszeń? Z wykorzystaniem badania terenowego (obserwacje
uczestników, wywiady strukturalne i semistrukturalne) określono wiele czynników subiektywnych
i obiektywnych, które mogłyby określić potencjał „inkluzyjnego terenu rekreacji”. Wyróżniono silne
i słabe punkty placów zabaw (dostępność, lokalizację, atrakcyjność urządzeń, ich poziom bezpieczeństwa),
a także oceniono relacje między zestawem urządzeń a płcią, grupą wiekową, stymulacją fizyczną
i psychiczną – za pomocą przyjętych kryteriów. Uniwersalne, zintegrowane place zabaw (dla zróżnicowanych
grup wiekowych) powinny być dostępne dla wszystkich członków społeczności, w tym seniorów
i osób niepełnosprawnych. Aby to osiągnąć, należy przestrzegać podstawowych zasad: dostępności,
infrastruktury przeznaczonej dla użytkowników o różnych możliwościach fizycznych i wieku,
dostosowanych do oczekiwań i zainteresowań społeczności lokalnej. Jak się okazuje, inspirujące i ekscytujące
urządzenia, atrakcyjnie urządzony i dostępny teren sportu i rekreacji jest ważny, aby zachęcić do
codziennej aktywności fizycznej, ma znaczenie integrujące i pomaga w zacieśnianiu więzi społecznych.
Artykuł powstał na podstawie materiału badań w ramach projektu statutowego ds. -300 AWF zrealizowanego
w Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, dzięki dotacji grantu
Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
While in the past playgrounds were usually designed for children, today we can observe more sports
and recreation facilities dedicated to all age groups, including seniors. Traditional playgrounds are fitted
for the youngest users and contain recreational equipment such as seesaws, slides and merry-gorounds.
The playgrounds of universal character have also facilities for adults, such as a basketball court
or a chess board. These enable families to play together, develop physical coordination, strength, flexibility,
self-esteem and social skills, as well as providing recreation and enjoyment. On the basis of public
playgrounds located in Warsaw the authors tried to answer the following questions: which facilities
help stimulating and developing social, mental and physical skills and what are the most frequent users
suggestions for improvements. With the use of the field survey (participant observations, structured
and semi-structured interviews), a number of subjective and objective factors, which might determine
the ‘inclusive urban playground’, were identified. Strong and weak points of the playgrounds were indicated
(their accessibility, layout design, safety level and attractiveness of equipment). The correlation
between available equipment and gender, age group, physical and mental stimulation was investigated,
based on set criteria. Universally designed, inclusive playgrounds (for all age groups) should be accessible
to all community members, including seniors and persons with disabilities. To achieve this, basic
principles must be followed: accessibility, infrastructure designed for users of different physical abilities
and age, adapted to the expectations and interests of the local community. As it shows, exciting, engaging
and challenging playground equipment and accessible sports and recreation facilities are important
to encouraging physical activities, integration and strengthening social bonds. The paper is based on the
statuary research project ds-300 AWF, which was undertaken on the Józef Piłsudski University of Physical
Education in Warsaw, on the base of the Ministry of Science and Higher Education grant.
