Efekty i bariery realizacji PROW 2014–2020 przez lokalne grupy działania w województwie małopolskim w zakresie wsparcia przedsiębiorczości na obszarach wiejskich

Przedsiębiorczość stanowi jeden z głównych czynników decydujących o wielofunkcyjnym rozwoju wsi. Jest to koncepcja od ponad dwudziestu lat forsowana przez polityki unijne oraz krajowe w odniesieniu do obszarów, gdzie rolnictwo nie może stanowić głównego źródła dochodów mieszkańców. Celem artykułu jest identyfikacja efektów realizacji programu LEADER na obszarach wiejskich województwa małopolskiego w zakresie wsparcia przedsiębiorczości, a także rozpoznanie barier związanych z pozyskiwaniem środków finansowych w ramach tego programu. Dokonano analizy poziomu przedsiębiorczości na obszarach wiejskich województwa małopolskiego (analizowano gminy wiejskie oraz miejsko -wiejskie) w roku 2014 oraz 2021. Pozwoliło to na sformułowanie wniosków dotyczących jego przestrzennego zróżnicowania, a także zależności pomiędzy poziomem rozwoju przedsiębiorczości a jego wzrostem. Przeprowadzono badania ankietowe wśród lokalnych grup działania, dzięki czemu uzyskano informacje o efektach zrealizowanych projektów (liczba wygenerowanych miejsc pracy, rodzaj działalności gospodarczej). Ponadto zidentyfikowano bariery pozyskiwania środków na rozwój przedsiębiorczości przez mieszkańców. Były one zróżnicowane, przez co podzielono je na trzy grupy: gospodarcze, społeczne oraz administracyjne. Do najważniejszych można zaliczyć złożoność i zbyt małą klarowność przepisów regulujących procedury korzystania z pomocy, odpływ ludzi młodych, rosnące koszty funkcjonowania przedsiębiorstw powodujące niedoszacowanie wstępnych kosztorysów, a także niepewność i marazm lokalnej społeczności spowodowane pandemią COVID-19.

Entrepreneurship is one of the most important factors determining the multifunctional development of rural areas – a concept that has been pushed forward by EU and national policies for over twenty years in relation to areas where agriculture cannot be the main source of income for residents. The main purpose of the article has been to identify the effects of implementing Leader program in rural areas in Malopolska in terms of supporting entrepreneurship, as well as to recognize barriers to absorbing funds within this program. As a part of the research the synthetic indices of entrepreneurship in rural areas of Malopolska region for the years 2014 and 2021 have been developed. The results allowed to formulate conclusions regarding the spatial differences as well as correlation between the level of entrepreneurship and the rate of its change in rural areas. Furthermore surveys among local action groups in Malopolska region have been conducted which allowed to identify a number of barriers. The most important ones include: complicated regulations governing the application of European funds, outflow of young people, growing costs resulting in underestimation of preliminary business plans, uncertainty and stagnation of the local community caused by the COVID-19 pandemic.