Organy w kościołach dekanatu opatowskiego diecezji sandomierskiej. Instrumenty niezachowane w świetle źródeł archiwalnych

Niniejszy artykuł powstał w oparciu o XVIII, XIX i XX-wieczne źródła przechowywane w archiwach w Krakowie, Sandomierzu i Radomiu. Analiza uzyskanych danych pozwoliła na wysnucie następujących wniosków. Na terenie dekanatu opatowskiego w jedenastu kościołach stwierdzono istnienie dwudziestu dwóch niezachowanych instrumentów. Były to niewielkie organy, od sześciu do dziesięciu głosów, w zdecydowanej większości z jedną klawiaturą ręczną. Wyjątkiem był 24-głosowy instrument w kolegiacie w Opatowie, z dwoma manuałami i pedałem. Niektóre organy wyposażone były w urządzenia dodatkowe – tympan i dzwonki. Wszystkie znajdowały się na chórze muzycznym. Pełniły nie tylko funkcję muzyczną, malowane i zdobione snycersko stanowiły ważny element wystroju świątyń. Znane są nazwiska budowniczych sześciu instrumentów: Jugiewicz, Kiehl, Homan (2), Szrejbert i Kołodziejski.

This article is based on the eighteenth, nineteenth and twentieth-century sources stored in the archives in Kraków, Sandomierz and Radom. The analysis of the data obtained led to the following conclusions: in the Deanery of Opatów twenty-two non-preserved instruments in eleven churches were found. They were small organs, with six to ten voices, the vast majority with a single manual. The exception was the 24-voice instrument in the Opatów collegiate church, with two manuals and a pedal. Some organs were equipped with additional devices – a tympanum and bells. They were all located in the music gallery. They served not only a musical function, but, painted and decorated with carvings, they were also an important element of the decoration of the temples. We know the names of the builders of six instruments: Jugiewicz, Kiehl, Homan (2), Szrejbert, and Kołodziejski.