Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw lotniczych w UE - zasady i praktyka

Polskie Linie Lotnicze LOT zwróciły się w grudniu 2012 r. o pomoc publiczną. Zgodnie z prawem europejskim, pomoc jest dozwolona, jeśli jest zgodna z wytycznymi w sprawie pomocy publicznej. W przypadkach pomocy publicznej Komisja otwiera postępowanie, mające na celu zbadanie czy zostały spełnione warunki prawne. Jeśli stwierdzi ona, że warunki zostały spełnione, wyraża zgodę na pomoc. W przeciwnym razie nakazuje, aby pomoc została zwrócona, co oznacza w praktyce upadłość podmiotu. Ostatnio Komisja badała przypadki pomocy publicznej udzielonej czeskim liniom lotniczych ČSA i węgierskim liniom lotniczym Malév, które zakończyły się odmiennie. W drugiej połowie 2009 r. ČSA stały się praktycznie niewypłacalne. Czeski rząd zdecydował o udzieleniu pożyczki. Po przeprowadzeniu postępowania wszczętego na podstawie art. 108(2) traktatu o funkcjonowaniu UE (TFUE), Komisja uznała, że pożyczka nie była pomocą publiczną. ČSA nie były jednak w stanie spłacić pożyczki i władze Czech zdecydowały o zamianie pożyczki na kapitał spółki, co zostało uznane za pomoc publiczną. Komisja zbadała sytuację ekonomiczną spółki i plan restrukturyzacji i uznała, że pomoc była zgodna z zasadami rynku wewnętrznego. W przypadku pomocy udzielonej Malév, Komisja uznała, że nie zostały spełnione żadne warunki zgodności z wytycznymi i zdecydowała, że pomoc musi być zwrócona, przypieczętowało to losy węgierskiego przewoźnika. Celem opracowania była analiza ostatnich przypadków pomocy publicznej udzielonej przewoźnikom lotniczym z Europy Wschodniej oraz procedur prawnych podejmowanych przez Komisję. Analiza tych dwóch przypadków dostarcza okazji do wyciągnięcia wniosków, które mogą być użyteczne dla polskich władz i kierownictwa LOT.

The Polish Airlines LOT called in December 2012 for State aid. Under the EU law a restructuring aid is allowed when it respects conditions provided in the EU rescue and restructuring aid guidelines. In order to verify whether the measures notified are in line with the EU law, the Commission opens a formal investigation procedure. If legal criteria are met, the Commission approves the aid measures. When the Commission considers that conditions for aid are incompatible with the internal market, it rules that the aid should be recovered from the beneficiary, which in practice means a bankruptcy of the company. Recently, the Commission has investigated State aid measures granted to Czech Airlines (ČSA) and to Hungarian Airlines Malév, which ended differently. In the second half of 2009 ČSA became practically insolvent. The Czech government decided to provide ČSA with a loan. The Commission initiated an investigation under Article 108(2) of the Treaty on the Functioning of the European Union. The Commission concluded that the loan did not involve State aid. However, ČSA was not able to repay the loan and the Czech authorities decided to swap the debt into the equity, which was qualified by the Commission as State aid. The Commission analysed the economic position of the company and restructuring plan and found that the aid was compatible with the internal market. In the case of State aid for Malév, the Commission found that none of the compatibility conditions were met and decided that the aid had to be recovered. The decision was fatal for the Hungarian carrier. The aim of the paper is to study the last cases of State aid granted to carriers from the East Europe and legal procedures undertaken by the Commission. An analysis of these two cases provide an opportunity to draw lessons that could be useful for the Polish authorities and the management of LOT.