Strefa wolnego handlu UE-USA w dziedzinie gospodarki żywnościowej. Problemy odmian genetycznie modyfikowanych

Unia Europejska i Stany Zjednoczone mają tak odmienne przepisy regulujące wydawanie zezwoleń na uprawę nowych odmian GM oraz wprowadzanie do obrotu żywności i pasz GM, że kwestia ta może stanowić jeden z trudniejszych problemów w negocjowaniu umowy o strefie wolnego handlu. Efektem odmiennej polityki obu stron jest upowszechnienie upraw GM w USA (30% gruntów ornych pod uprawami GM) i niemal całkowity ich brak w UE. W artykule przedstawiono przyczyny odmiennego podejścia do kwestii GMO w USA i UE. Pokazano również zróżnicowanie stanowisk wobec tych problemów w samej Unii Europejskiej. W USA przyjęto zasadę, że „kontroli podlega produkt, a nie proces". Uznano bowiem, że odmiany uzyskane za pomocą inżynierii genetycznej (IG), a także żywność i pasze wyprodukowane z surowców GM, nie stanowią dla środowiska naturalnego oraz zdrowia ludzi i zwierząt większego zagrożenia niż uzyskane metodami „tradycyjnymi". W rezultacie odmiany GM podlegają w USA tym samym procedurom jak odmiany, żywność i pasze „tradycyjne". W Unii natomiast przyjęto (zasada przezorności), że IG jest nową metodą i dlatego produkty uzyskane za jej pomocą muszą być dokładniej kontrolowane niż uzyskane metodami tradycyjnymi. Stąd znacznie ostrzejsze i dłużej trwające procedury udzielania zezwoleń („zakres kontroli produktu zależy od metody jego otrzymania"). Projektowana nowelizacja dyrektywy 2001/18/WE ma umożliwić państwom członkowskim zakazanie uprawy odmian GM, dopuszczonych do uprawy przez władze UE, z innych powodów niż określonych w unijnym systemie badania niekorzystnego wpływu na środowisko naturalne oraz zdrowie ludzi i zwierząt. Jej wejście w życie zwiększyłoby różnice stanowisk między UE a USA.

GMOs have been a transatlantic controversial area for years and may be an obstacle in trade negotiations on the EU-US free trade zone. The approach to biotechnology in Europe - both at the national and EU level - stands in marked contrast to that of the US. The article seeks to show the regulatory differences in the European Union and United States toward the introduction and marketing of genetically modified (GM) food, feed and seeds in an historical context. The divergent approaches between EU member states and the European Commission are also discussed. The United States apply the approach. that subject to the control should be the product, not the process. The EU in turn chose a process rather than product-oriented approach. The EU Directive 2001/18/EC on the environmental release of GMOs is based on the precautionary principle and provides a safeguard clause. allowing any EU Member State to ban or restrict GMO cultivation on their territory (several member states took this opportunity to ban GMO crops). As a result, in Europe hardly any GM crops are grown, in the United States they constitute about 1/3 of arable land is now under GM crops. The proposed amendment of the Directive 2001/18/EC allowing Member States to restrict or prohibit the cultivation of GMOs that have been authorised at EU level in all or part of their territory for reasons other than those covered by the environmental and health risk assessment under the EU authorisation system, would increase differences between the EU and the US